Bij schemering doemen overal in de jungle buiten de Maleisische hoofdstad Kuala Lumpur de silhouetten op van gehurkte mannen in het gras. Ze reageren verschrikt op het bezoek. Meer dan duizend illegale Indonesiërs en Burmezen leven hier verstopt. Overdag werken ze voor een paar ringgit op een bouwterrein een paar honderd meter verderop. 's Nachts slapen ze op de grond in de bossen onder plastic zeiltjes tussen de palmbomen. Een stromend riviertje dient als toilet.

De illegalen hadden Maleisië al lang moeten verlaten. Afgelopen augustus zette de overheid meer dan 500000 buitenlanders zonder werkvergunning het land uit. Maar duizenden zijn alweer terug of verstopten zich.

In de jungle vertelt Herlan uit de Indonesische stad Surabaya dat hij al acht jaar zonder vergunning in Maleisië werkt. Hij trekt van de ene naar de andere bouwplaats. Behalve de verschoten kleren die hij draagt, bezit hij niets. Zijn familie heeft hij al die jaren niet gezien.

Maleisische bouwondernemers buiten zijn illegale status uit. Per dag krijgt Herlan zo'n tien euro. Nog niet de helft van wat een gastarbeider met werkvergunning in de bouw aan salaris en overuren zou kunnen verdienen. Maar voor een werkvergunning moet Herlan eerst in Indonesië zijn papieren regelen. Hij zegt het geld niet te hebben om terug te gaan.

Herlan is niet bang om gearresteerd te worden en opgesloten te worden in de overvolle detentiecentra waar Maleisische overheid de illegalen naar toe stuurt. ,,De politie weet dat we hier zijn. Ze bezoeken ons elke week. Als we ze betalen, mogen we blijven.'

De deportatie van de illegale gastarbeiders had met name grote gevolgen voor de bouwsector. Overal in het land kwamen bouwprojecten stil te liggen omdat 70 procent van de bouwvakkers Indonesiërs zijn.

De Petronas Twin Towers in het centrum van Kuala Lumpur, bijna de hoogste torens van de wereld, glinsteren in de zon. In het dure winkelcentrum naast de torens kost een T-shirt meer dan in de Amsterdamse PC-Hooftstraat. Maleisië is duidelijk uit de financiële crisis die Azië vijf jaar geleden trof. Overal zijn ultra-moderne gebouwen uit de grond gestampt, zoals het internationale vliegveld, de nieuwe regeringsstad Putrajaya of het technologische centrum Cyberjaya. Allemaal prestigeprojecten van premier Mahathir. Gebouwd door Indonesische bouwvakkers.

Alleen al aan het oorverdovende geluid van de drilboren schuin tegenover de Twin Towers in Kuala Lumpur is te horen dat er weer volop wordt gebouwd. Er komt nog zo'n luxueus winkelcentrum bij. 'Maleisië kan het' is de nationalistische slogan van de overheid.

Onder druk van grote bouwondernemers liet de regering duizenden Indonesiërs terugkeren en voorzag ze van werkvergunningen. Maar een Chinese opzichter op een bouwterrein wil niet zeggen of al zijn Indonesische gastarbeiders nu een werkvergunning hebben.

In de jungle buiten Kuala Lumpur vertelt de Atjeeër Isa dat hij hier sinds twee weken werkt. Hij heeft geen werkvergunning en geen paspoort. Hij is per boot vanuit Atjeh Maleisië stiekem binnengekomen. Verderop, onder een plastic zeiltje op het gras, ligt een Birmees met bloeduitstortingen in zijn gezicht. Hij heeft gisteren met een groepje Indonesiërs gevochten, die zijn eten probeerden te stelen. ,,We hebben honger', zeggen de illegale bouwvakkers. Er is in de wijde omtrek geen winkel te bekennen. De handelaren die uit de hoofdstad langskomen vragen woekerprijzen voor een zakje rijst.