"Indonesiërs veroorzaken te veel problemen", zei de Maleisische vice-premier Abdullah Ahmad Badawi afgelopen januari, na -concludeerde hij- het zoveelste gevecht tussen Indonesische gastarbeiders en de politie. In een textielfabriek in de staat Negeri Sembilan vielen honderden arbeiders de politie aan nadat die zestien Indonesiërs had opgepakt wegens vermeend drugsbezit. De meeste Indonesiërs beschikten niet over werkvergunningen.

Maleisië had schoon genoeg van de honderdduizend illegalen. Tot 1 augustus kregen alle gastarbeiders zonder papieren de tijd Maleisië te verlaten. Wie na die tijd werd opgepakt riskeerde gevangenisstraf en stokslagen.

"Hypocriet", noemt directeur Irene Fernandez van de organisatie Tenaganita, die voor gastarbeiders opkomt, het regeringsbeleid. Volgens haar is het algemeen bekend dat 50 procent van de buitenlanders al jaren illegaal werkt. De uitzetting was een politieke manoeuvre van premier Mahathir. Volgend jaar zijn er verkiezingen. Zijn regeringspartij UMNO behaalde vier jaar geleden niet een parlementaire meerderheid. "In de beeldvorming staan met name de Indonesiërs bekend als crimineel en agressief. Door ze weg te sturen hoopt de regering op meer politieke steun", beweert Fernandez. Zij kreeg twee jaar geleden in Nederland van de Vrije Universiteit een eredoctoraat vanwege haar inzet voor de minderbedeelden in Maleisië. Maar in eigen land moet ze terechtstaan vanwege haar kritische uitlating. Onomwonden verwijt Fernandez de regering een zwalkend beleid te voeren. Ze vindt dat de bouwbedrijven die illegalen in dienst nemen, harder moeten worden aangepakt. "Door alleen de illegalen het land uit te gooien, los je de problemen niet op", meent Fernandez. "We hebben gastarbeiders nu eenmaal nodig. De Maleiers wensen zelf het vuile werk niet te doen."