Vorig jaar zijn in Maleisië 32 tijdschriften en andere publicaties verboden. De kranten beoefenen daarom een strenge zelfcensuur. Wie wil weten wat er in het land gebeurt, surft naar Malaysiakini.com.

"De mensen willen alleen over zichzelf lezen, dáár moet je dus over schrijven." Deze wijsheid is afkomstig van Rehman Rashid, chef-nacht bij de regeringsgetrouwe Maleisische krant New Straits Times. Rashid is een eigenzinnig man, auteur van het veelgelezen boek A Malaysian Journey - dat hij in eigen beheer heeft uitgegeven. Maar hij weet wat goed voor hem is. Een petitie waarin journalisten aandrongen op afschaffing van Maleisiës strenge perswet is door hem niet ondertekend. "Ik denk aan mijn baan. Ik ben zelfs niet lid van een bond."

De Maleisische kranten beoefenen een strenge zelfcensuur. Tenslotte moeten ze elk jaar opnieuw een vergunning aanvragen bij het ministerie van Binnenlandse Zaken, en het risico van een weigering is niet denkbeeldig. "Vorig jaar zijn 32 tijdschriften en andere publicaties verboden", meldt Cynthia Gabriels van de Maleisische mensenrechtenorganisatie Suaram.

"Politieke partijen hebben hun eigen kranten, maar die mogen ze alleen onder hun eigen leden verspreiden", aldus Gabriels. "Na het proces tegen de in ongenade gevallen vice-premier Anwar deed de krant van de islamitische oppositiepartij PAS het heel aardig: de oplage liep op tot meer dan 400 duizend exemplaren. Daarop besloot de regering dat het blad niet langer twee keer per week mocht uitkomen, maar slechts twee keer per maand. Ook mocht het niet meer worden verkocht aan niet-moslims."

Ook de officiële Maleisische Commissie voor de Mensenrechten (Suhakam) dringt aan op intrekking van de perswet. "Die past niet meer in deze moderne tijd met zijn snelle communicatie", zegt Suhakam-lid Karam Chand Vohrah. Net als de andere leden van de commissie - en net als iedereen die graag wil weten wat er in Maleisië aan de knikker is - surft hij geregeld naar Malaysiakini.com, de alternatieve nieuwssite van Steven Gan.

Daar kunnen ze lezen hoe Steven Gan gehakt maakt van Suhakam. Onder de titel "No more silence of the lambs" doet hij verslag van de jaarlijkse evaluatie van Suhakams verrichtingen door de niet-gouvernementele organisaties van Maleisië. De ngo's gedroegen zich niet als makke lammetjes. "Het was een slachthuis", meldt Gan op zijn website.

In een onstuitbare woordenstroom vertelt Steven Gan in het kantoortje van Malaysiakini in Kuala Lumpur hoe hij zich met zijn alternatieve website kan onttrekken aan de stringente controle op de Maleisische media.

"De regering heeft de belofte gedaan dat ze geen censuur zal uitoefenen op de elektronische media", zegt hij, verwijzend naar een plechtige belofte die vooral tot doel had de komst van IT-bedrijven naar Maleisië te stimuleren. "En ik moet zeggen dat ze zich min of meer aan haar woord heeft gehouden."

Min of meer? "Nou ja, we hebben wel wat problemen. We worden niet toegelaten bij de persconferenties van de regering of de afzonderlijke ministeries. We mogen zelfs geen verslag doen van de debatten in het parlement. Ja, we kunnen wel een verslaggever neerzetten op de publieke tribune, maar zodra die er één woord over durft te schrijven, wordt hij nooit meer toegelaten. Maar goed, wij klagen daar niet over - zolang we maar kunnen doorgaan."

Ook de adverteerders op de website worden door de regering onder druk gezet. Daarom is Malaysiakini op zoek naar andere bronnen van inkomsten. "Op bestelling leveren we rapporten aan buitenlandse ambassades en andere instanties. En sinds kort vragen we onze lezers om een bijdrage van tien ringgit (2,70 euro) per maand. Op dit moment hebben we duizend betalende abonnees, als we er eind dit jaar vijfduizend hebben, kunnen we blijven draaien."

Een zakelijk succes zal Malaysiakini.com niet snel worden, denkt Steven Gan. "Als we succes hebben, dan is dat vooral inhoudelijk. De mensen weten dat wij een betrouwbare bron zijn. Malaysiakini is betrouwbaarder dan de officiële media: wij checken alle feiten minstens twee keer."

Na bijna drie jaar begint het aantal hits op Malaysiakini.com zich te stabiliseren op honderdduizend per dag. Steven Gan is dik tevreden. "Meer zouden we technisch helemaal niet aankunnen."

Hij toont zich verrast door de uitkomst van een lezersonderzoek dat hij dit jaar heeft laten houden. "We hadden verwacht dat onze lezers vooral hoog opgeleide stedelingen zouden zijn - die hebben immers toegang tot internet. En dat was ook wel zo, maar tot onze verbazing bleken daar heel wat veertig-plussers bij te zitten, wel 46 procent. We ontdekten dat we worden gelezen door de directies van grote bedrijven, en zelfs door parlementariërs - want wij vertellen de politici niet alleen wat ze graag willen horen. Dat vind je niet in kranten als The Star en de New Straits Times."

Opmerkelijk genoeg is het toch zijn droom een papieren krant uit te geven. "We hebben een vergunning aangevraagd voor een weekblad onder de naam Malaysiakini." Waarom? "De gedrukte media bereiken nog altijd veel meer mensen dan de elektronische. Dat is de reden dat we graag in druk willen verschijnen. Maar dan moet wel eerst de perswet worden ingetrokken."