De steden op het Indonesische eiland Sumatra hebben het zwaar te verduren nu het aangrenzende Maleisië bezig is een half miljoen illegale Indonesiërs uit te zetten.

De illegale arbeiders die geen geld hebben om per vliegtuig of met de boot verder te reizen naar de plaatsen waar ze vandaan komen, worden opgevangen in vluchtelingencentra en krijgen daar wat rijst en een minimale dagelijkse toelage. Het Maleisisch besluit de illegalen massaal over de grens te zetten, volgt op onrust eerder dit jaar. De politie zocht toen naar drugs onder Indonesische werkkrachten die in het rijkere buurland als fabrieksarbeider, chauffeur, bouwvakker of schoonmaker een beter bestaan proberen op te bouwen. De Indonesiërs maakten amok en staken politiewagens in brand. Premier Mahathir greep het incident aan om te verklaren dat gastarbeiders uit andere armere buurlanden, zoals Bangladesh, India en Myanmar voortaan de voorkeur zouden hebben. Het was hem opgevallen dat op bouwplaatsen wel erg veel Indonesische personeel wegdook als er politie in de buurt was. Daarmee werd de jacht op de illegalen geopend.

Maleisië is sinds begin deze maand doende zo'n 750.000 illegalen, waarvan tweederde Indonesiërs, uit te zetten. Maleisië wil elke week tienduizend illegalen lozen. Terwijl sommigen matrassen en levende kippen meesjouwen, verkopen anderen noodgedwongen hun draagbare telefoons en sieraden om verder te reizen.
Een kwart van de Indonesiërs koos eieren voor zijn geld en verliet Maleisië - dat dreigt met opsluiting, boetes en stokslagen - al vrijwillig. Door de uittocht zit Indonesië nu met grote groepen ontheemden. Een groep bezette in de Noord-Sumatraanse stad Medan overheidsgebouwen en eist dat ze thuis worden gebracht. Anderen proberen in het steenrijke oliestaatje Brunei hun geluk, maar van de 300.000 inwoners daar komt een derde al uit het buitenland.
Halfslachtige pogingen van de Indonesische regering het conflict te sussen bleken te laat. Een voorstel de illegalen eerst te scholen en dan legaal terug te laten gaan, werd door Maleisië terzijde geschoven. Het land wil alleen nog Indonesiërs als huishoudelijk personeel en voor de plantages. Premier Mahathir reist vandaag naar het vakantie-eiland Bali om de situatie te bespreken met president Megawati Soekarnoputri.
In Maleisië begint het vertrek van de illegalen pijnlijk voelbaar te worden. Venters en kleine winkeliers klagen omdat ze ineens zonder hulp zitten. Ook moeten veel huishoudens het ineens zien te stellen zonder dienstmeiden en kokki's. Vooral de bouw is zwaar getroffen en ligt op veel plaatsen vrijwel stil evenals talrijke fabrieken.
Behalve in Maleisië werken zo'n twee miljoen Indonesiërs in Saoedi-Arabië en andere golfstaten en verder in Hongkong en Singapore. Zeventig procent zijn jonge vrouwen die niet zelden seksueel worden misbruikt, mishandeld of na een akkefietje met hun werkgever op andere manieren in de problemen komen.
Indonesiërs die hun termijn van twee jaar in het Midden-Oosten vol maken, worden als ze in hun vaderland terugkeren op een speciale terminal van de luchthaven van Jakarta door de plaatselijke maffia vakkundig van hun zuurverdiende geld ontdaan.