Helemaal niets wil Malakka weten van zijn VOC-verleden. In deze welvarende stadstaat waar het huidige Maleisië uit voortkwam, wordt het Hollandse verleden verzwegen. In het Malakka van nu doen de Nederlanders en Portugezen hun zeventiende-eeuwse strijd nog eens dunnetjes over. 'De geschiedenis wordt herschreven. 'Deze week: op zoek naar de erfenis van de Compagnie op Malakka.

Trots, verbazing en een scheutje hebzucht, het gierde allemaal door Hazel Westerhout toen ze een paar jaar geleden nog eens goed keek naar een achttiende-eeuwse kaart van Malakka, de stadstaat waaruit het huidige Maleisië is voortgekomen. Drie familienamen stonden er bij de stukken land in en rondom de strategisch gunstig gelegen havenstad die de Vereenigde Oostindische Compagnie van 1641 tot 1795 bestierde. "En bij het grootste stuk stond de naam Westerhout", zegt de nazaat die nu met man en kinderen in een bescheiden flatje woont aan de rand van Malakka. Haar eerste gedachte: "Dat is allemaal van ons." Ooit bezat de familie het nog altijd statige 'Westerhouthuis', een kilometers lang stuk land en het grootste deel van de Jonkerstraat, een van de twee verkeersaders van toen, nu een antiekparadijs. Een bevriende jurist zocht uit wat de reactie zou zijn van het gemeentebestuur als Westerhout zou proberen dat voormalige bezit te claimen. "Ik zou met terugwerkende kracht alle nog uitstaande onroerend goed belasting van de afgelopen tweehonderd jaar ofzo moeten betalen. Een rechtszaak? Ben je gek, die verliezen we natuurlijk."

Logisch, want niemand pakt Malakka af van Malakka, nu een van de meest welvarende deelstaten van Maleisië. Dankzij het toerisme, de dobber waar de lokale economie op drijft. En dat weer dankzij de VOC, die na een verblijf van anderhalve eeuw belangrijke trekpleisters naliet. Maar waag het niet tegen een Maleisiër iets positiefs te zeggen over de VOC. En helemaal niet tegen een inwoner van Malakka. Voor hen zijn de Nederlanders uitbuiters die in de zeventiende en achttiende eeuw de stad en de haven om zeep hebben geholpen zodat die van Batavia (nu Jakarta in Indonesië) kon bloeien. Op school wordt de VOC afgeschilderd als de opdrachtgever van de ene massaslachting in Zuidoost-Azië na de andere. "Met moord stelden de Nederlanders hun handelsbelangen veilig", zeggen geschiedenisleraren. Hun lesmateriaal: 'de Ambonse moord' van 1623 toen de VOC twintig personeelsleden van de Britse compagnie martelde en doodde die het kruidnagelen-monopolie van de VOC dreigden te ondermijnen.

Maleisische historici vallen van hun stoel van het lachen, maar de Australische professor Radin Fernando weet het zeker: "Onder de VOC kwam Malakka tot grote en pre-Portugese bloei." De wetenschapper die is uitgeweken naar de Singaporese Nanyang Universiteit, wordt in Maleisië niet geloofd. "Iedereen leert daar de eigen geschiedenis door de ogen van de Britten die van 1826 tot 1957 Maleisië hebben bestuurd. Om hun superieuren in Londen ervan te overtuigen dat Groot-Brittannië de Nederlandse belangen in Zuidoost-Azië diende over te nemen, schetste de Britse kolonisator ten onrechte een beeld van een perfide, bloeddorstig heerser die Malakka naar de afgrond voerde. Dat laatste werd door het lokale VOC-bewind in de hand gewerkt, want in de correspondentie met Batavia deed ze het voorkomen dat het economisch heel slecht met Malakka ging. Ze rapporteren bijvoorbeeld het aanleggen en lossen van veel minder schepen dan het er in werkelijkheid waren. Zo konden de VOC'ers in Malakka tolheffingen en andere belastingen in eigen zak steken in plaats van naar Batavia te zenden. Tegelijk kreeg het VOC-hoofdkwartier dáár de aangename indruk dat Malakka de concurrentie met Batavia niet aankon."

Gepensioneerd leraar klassieke talen en thans amateur-historicus Aloysius Robless heeft het ook gemerkt: "Ik stuit hier op zoveel vijandigheid als ik achter feiten uit de Hollandse tijd probeer te komen."

"Maar verder hebben wij helemaal niets", sombert Dennis DeWitt. Hij komt uit Malakka, ploos zijn stamboom uit en kwam beschaamd tot de conclusie dat hij een nazaat was van Nederlandse VOC-beambten. "Waarom beschaamd? Omdat ik niet een Portugese Euraziër bleek te zijn."

In het Malakka van nu doen de Nederlanders en Portugezen het zeventiende-eeuwse beleg nog eens dunnetjes over. De pakweg honderd Nederlanders zijn volgens DeWitt zwaar aan de verliezende hand. Portugese euraziërs krijgen bijna dezelfde wettelijk vastgelegde privileges als Maleiers. "In plaats van vier krijgen ze bij de bank tien procent rente", zegt DeWitt. De Indiase en Chinese minderheden hebben het nakijken. En de euraziërs met Nederlandse voorouders ook. "Het bestaan van Hollandse euraziërs wordt ontkend", zegt DeWitt. "De geschiedenis wordt herschreven. Wij worden weggevaagd."

"Jullie hebben geen cultuur, want Nederland heeft geen cultuur", is wat de De Witts, Westerhouts en de De Vries-en door de Malakkers van Portugese afkomst voor de voeten krijgen geworpen. "En misschien klopt dat ook wel", overweegt Hazel Westerhout, "want zij hebben liedjes, dansjes en kostuums, maar wij kennen niet eens een Hollands gerecht."