Het is druk in het Ambalat Blok. Sinds vorige week maandag patrouilleert een vloot van zeven Indonesische oorlogsschepen in het stuk zee voor de oostkust van Borneo. Vier F16-straaljagers zijn van Oost-Java overgevlogen om de lucht boven het anders lege water te bewaken.

Dat verhindert niet dat ook Maleisië zich dit weekeinde met een oorlogsbodem en een vliegtuig van de marine nadrukkelijk in het gebied lieten zien.

Het pokerspel om het olierijke Ambalat Blok in de Zee van Sulawesi is in volle gang. Terwijl Indonesië zijn halve marine naar het gebied stuurt, houdt de Maleisische premier Abdullah Badawi vol dat het stuk zee aan Maleisië toebehoort. Volgens de Indonesische president Susilo Bambang Yudhoyono bestaat er echter geen twijfel over dat deze wateren Indonesisch zijn en blijven.

Maandagochtend bracht de president, een gewezen generaal, een bliksembezoek aan Kalimantan, waar hij zich op het oorlogsschip Tubun naar het omstreden gebied liet varen om de paraatheid van de Indonesische zeestrijdkrachten persoonlijk te proeven. De chef-staf van de marine, admiraal Slamet Soebijanto, was zondag al gearriveerd. 'Wij hebben het recht de Maleisiërs weg te jagen, en dat doen wij', zei hij. De patrouilles dienen volgens hem om 'een conflict te voorkomen'.

Te midden van alle vlagvertoon meldden de leiders van beide landen dat de banden tussen Maleisië en Indonesië nog altijd hecht zijn, en dat zij de kwestie langs diplomatieke weg zullen oplossen.

Het zeeconflict ontbrandde een week geleden, toen de Maleisische staatsoliemaatschappij Petronas en het olieconcern Shell een contract tekenden voor de ontginning van olie in het Ambalat-gebied. Indonesië tekende onmiddellijk protest aan bij de Maleisische regering: het contract met Shell wordt beschouwd als een aantasting van de Indonesische soevereiniteit. Shell heeft een waarschuwing ontvangen zich niet te mengen in het dispuut en zich niet in Indonesische wateren te begeven.

Indonesië en Maleisië delen het eiland Borneo, samen met het kleine sultanaat Brunei. Van harte is die deling nooit gegaan. Bij de vorming van Maleisië in 1963 probeerde Indonesië tevergeefs het Maleisische gebied gewapenderhand in te lijven. Ook de zee rond het eiland is opgedeeld, maar over het verloop van de grens bestaat sinds jaar en dag onenigheid.

Maleisië heeft in 1979 een 'officiële kaart' gepubliceerd waarop het de Lipitan- en Sipadan-eilanden voor de noordoostkust van Borneo inlijfde, en meteen ook de zee eromheen. Indonesië heeft die kaart nooit erkend. De eilanden werden uiteindelijk de inzet van een juridisch dispuut. Dat eindigde in een uitspraak van het Internationaal Gerechtshof, dat in december 2002 bepaalde dat Maleisië het meeste recht heeft op de nagenoeg onbewoonde eilanden.

De wateren rond de eilanden werden niet meegenomen in de uitspraak. Indonesië gaat er daarom van uit dat de zeegrens nog ligt waar die vóór de uitspraak lag. Maleisië echter rekent het Ambalat Blok nu bij de wettelijk veroverde eilandengroepjes.

Het verlies van de Sipadan- en Lipitan-eilanden, twee jaar na het verlies van Oost-Timor, was een gevoelige klap voor Indonesië. Ditmaal mag Indonesië niet buigen voor vreemde machten, is de heersende mening op straat en in de media. De toonaangevende Indonesische krant Kompas opent met 'Maleisische provocaties' en in de steden Makassar en Surabaya staan boze Indonesiërs in de rij om zich aan te melden als vrijwilliger, voor het geval het tot een echte oorlog met Maleisië mocht komen. In Makassar werd de oprichting gemeld van een 'Front tot verplettering van Maleisië'. Het zijn taferelen zoals die zich ook in de jaren zestig voordeden.

Yudhoyono lijkt bereid de confrontatie tot het uiterste aan te gaan. En Maleisië toont geen enkele bereidheid zijn aanspraken op de wateren op te geven.