De halal voedselindustrie moet een wereldwijde uniforme standaard gaan gebruiken.

Dat stelde de Maleisische voorzitter van het World Halal Forum, Khairy Jamaludin, eerder deze week. "Er zou een door de industrie bepaalde mondiale halal standaard moeten zijn, in plaats van een door een paar geestelijken opgestelde norm. Zij hebben geen enkele voeling met de private sector en de voedselindustrie", aldus Jamaludin. Hij riep in Kuala Lumpur de halal industrie op het potentieel dat 1,6 miljard moslims in de wereld vormen beter te benutten. De Maleisische regering schat de waarde van de halal voedselindustrie wereldwijd op 547 miljard dollar. Met zijn oproep aan geestelijken om een uniforme standaard niet tegen te houden, benadrukt Jamaludin de relatief pragmatische benadering van het overwegend islamitische Maleisië.

Op dit moment zijn er verschillende interpretaties van de voorschriften die bepalen wat halal ('toegestaan') en wat haram ('verboden') is. Over de grondregels – geen varkensvlees, wel ritueel slachten – is iedereen het eens. Maar er is ook onenigheid, bijvoorbeeld over sommige soorten vis en schaaldieren, of over de details van slachtmethoden.

Ook in Nederland zijn er verschillende stromingen en halal keurmerken. Iyad Al-Jendi, directeur van het Haagse certificeringsbureau Halal Quality Control, zou een wereldwijde standaard toejuichen. "Het zou fijn zijn als er vaste regels zijn. Het verschil tussen de interpretaties is niet groot, maar in de praktijk zullen sommige groepen zich er altijd aan willen onttrekken." Al-Jendi benadrukt dat nu al voedselexperts overleggen met imams om te bepalen of een product halal is. "Wij sturen een expert naar een fabriek, die legt de productie en ingrediënten uit aan een imam. De imam bepaalt uiteindelijk wat halal is."

Op die manier bepaalt iedere instantie apart wat halal is, met ieder zijn eigen imam of religieuze commissie. "De religieuze code kan niemand anders bepalen dan de geestelijke instantie, die bij ons uit verschillende imams bestaat van de verschillende rechtscholen van de islam", zegt Abdul Qayyoem voorzitter van de stichting Halal Voeding en Voedsel. Volgens hem wordt er veel gesjoemeld, en staat er soms onterecht halal op een etiket. "Sommigen zeggen 'er is een imam langs geweest', maar wat weet die arme man van de samenstelling van producten af?" Qayyoem is dan ook blij met het voorstel uit Maleisië: "Ik geloof dat er een discussie moet komen over een standaard. Wat tien jaar terug niet mogelijk was, is dat nu wel. Vroeger was men kleinschaliger bezig, nu denkt men wereldwijd."

Een bedrijf als Habek Snacks in Deurne, een van de grootste halal snackproducenten van Europa, ondervindt hinder van het ontbreken van uniforme regels. "Het betekent dat je altijd klantspecifiek produceert", geeft algemeen directeur Joost van Boxtel aan. Het steeds aanpassen van de productie brengt extra kosten met zich mee. "Het zou raadzaam zijn voor de hele sector als er een eenduidige interpretatie komt. Het heeft te maken met het volwassen worden van de markt." Het is niet alleen een kwestie van religieuze onenigheid, ook van vele concurrerende keurmerken met elk hun eigen belangen en persoonlijke contacten. "Het grootste obstakel in Nederland is op dit moment de versnipperde markt, de verschillende personen die erbij betrokken zijn," stelt Van Boxtel.