De negende topconferentie van de APEC, het economische samenwerkingsverband van 21 landen rond de Grote Oceaan, dreigt op een fiasco uit te lopen. Al vóór de conferentie vandaag in de Maleisische hoofdstad Kuala Lumpur begint, waren de onvriendelijkheden niet van de lucht. En de topconferentie begint pas vandaag.

De Amerikaanse vice-president Al Gore, de plaatsvervanger van Clinton (vanwege de Irak-crisis in Washington gebleven), stoorde zich niet aan de traditie dat politieke kwesties tijdens een APEC-top op de achtergrond blijven. "Van Thailand tot Zuid-Korea, van Oost-Europa tot Mexico hebben democratieën meer succes in het bestrijden van economische crises dan landen waar de vrijheid wordt onderdrukt", zei hij maandag in een tafelrede voor een gezelschap zakenlieden, waarbij ook premier Mahathir Mohamad van Maleisië aanwezig was.

"Vandaar dat we vanuit de landen die in een economische crisis verkeren voortdurend in vele talen horen roepen om democratie en hervormingen. People's power, doi moi, reformasi. We horen dat ook vandaag, ook hier en nu, onder de moedige bevolking van Maleisië", aldus Gore.

In Kuala Lumpur wordt ieder weekeinde gedemonstreerd voor 'reformasi', het woord voor democratische hervormingen dat uit Indonesië is komen overwaaien. Die demonstraties zijn begonnen nadat premier Mahathir zijn vice-premier en politieke kroonprins Anwar Ibrahim had laten arresteren op een reeks aanklachten wegens homoseksuele handelingen en corruptie.

Anwars echtgenote laat zich bij die demonstraties regelmatig toejuichen. Zij heeft oud-president Corazon Aquino van de Filipijnen gevraagd naar haar ervaringen met 'people's power', de volksopstand die in 1986 een einde maakte aan de dictatuur van president Marcos. Anwars echtgenote heeft het afgelopen weekeinde ook een ontmoeting gehad met de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Madeleine Albright, die ook naar Maleisië was gekomen voor de APEC-top.

Volgens de Maleisische minister van Handel, Rafidah Aziz, heeft Gore met zijn toespraak de APEC-top al vóór de aanvang "volkomen bedorven". "Dit is de walgelijkste speech die ik ooit van mijn leven gehoord heb", zei ze.

In de hoop de politieke onrust in Maleisië aan het oog van de hoge buitenlandse gasten te onttrekken, is het proces tegen Anwar verdaagd tot na de APEC-top. Maar ook zondag moesten winkelende burgers weer in allerijl een veilig heenkomen zoeken toen de politie haar waterkanonnen richtte op demonstranten die steun betuigden aan Anwar en het aftreden van premier Mahathir eisten.

De onaangenaamheden over de Maleisische 'reformasi'-beweging overschaduwden het nieuws dat de Verenigde Staten vijf miljard dollar beschikbaar stellen om de Aziatische landen uit hun economische crisis te redden. Japan, de Wereldbank en de Aziatische Ontwikkelingsbank fourneren samen eveneens vijf miljard dollar voor dit doel.