1998/09/22 Vader en zoon ruziën over Maleisië
De economische crisis deed ook in Maleisië een generatieconflict tussen oude en jonge machthebbers oplaaien. De zittende man, Mahathir, pakte ouderwets repressief uit tegen de komende man, Anwar. Maar Anwar kroop niet in zijn schulp. Het verzet knabbelt aan de positie van de vader des vaderlands.
Uitgerekend tijdens de slotceremonie van de Gemenebestspelen glijdt Maleisië weg in politieke chaos. Traangasgranaten en waterkanonnen ontsierden het sportfestijn, dat de kroon had moeten worden op de politieke loopbaan van Mahathir Mohamad, sinds zeventien jaar premier.
De camera's van de wereldpers werden onverwacht getuige van het laatste bedrijf in een koningsdrama. De in ongenade gevallen erfprins wordt door zijn verbitterde vader in de kerker geworpen, maar de prinses zweert de strijd voort te zetten.
Maleisië's opvolgingsscenario gold lang als het meest solide van Zuidoost-Azië. De jarenlang door oude vos Mahathir (73) opgeleide jonge, ambitieuze vice-premier Anwar Ibrahim zou mettertijd het roer overnemen van een regering die gold als een topnummer in het Aziatische succescircus.
Vorig jaar zomer nog liet Mahathir zijn oogappel, die ook minister van Financiën was, proefdraaien als premier, omdat hij zelf een vakantie van drie maanden wilde nemen. Na deze stageperiode leek de soepele overdracht slechts een formaliteit.
Maar toen sloeg het valutavirus toe, dat snel slachtoffers maakte in Zuid-Korea, Thailand en Indonesië. Mahathir wierp zich op als verdediger van Aziatische waarden, die bedreigd werden door perfide speculanten en bekrompen westerse leiders. Zij misgunden Azië het succes, vond hij.
Maar terwijl de premier retorische munitie verschoot, zette zijn pupil in op een saneringsbeleid à la IMF. De buikriem werd aangehaald en de vele prestigeprojecten van zijn chef gingen in de ijskast. Een gezonde rolverdeling, oordeelden de internationale bankiers.
Maar naarmate de crisis verergerde, groeide bij Mahathir de irritatie over de westers getinte receptuur van zijn opvolger. Maleisië's economie kromp en hij vreesde herhaling van de gebeurtenissen in Jakarta en Medan. De volksopstanden daar maakten zo'n diepe indruk dat de meester besloot zich te ontdoen van zijn leerling.
Deze had bezwaar gemaakt tegen de manier waarop Petronas, de nationale oliemaatschappij, rond de jaarwisseling de onderneming van Mahathirs zoon Mirzan redde. Een typische staaltje van vriendjespolitiek.
Zo ontstond het generatieconflict dat in de buurlanden corrupte leiders was opgebroken. In het Maleisië van de almachtige Mahathir bleef alles voorlopig bij het oude. Voorlopig, want de man die befaamd was om zijn politieke vernuft, had zich vergist in zijn gevallen zoon. Anwar trok zich na het ontslag niets aan van de beschuldigingen over sodomie en hoogverraad. Hij ging de strijd aan en hield protestbijeenkomsten in het hele land.
Het legertje van enkele honderden dat begin deze maand de gevestigde orde durfde te trotseren, zwol afgelopen zondag aan tot vijftigduizend, de grootste demonstratie in de geschiedenis van de Maleisische Federatie. De premier stuurde oproerpolitie de straat op. Een geschrokken koningin Elizabeth II, eregast bij de spelen, kwam oog in oog met woedende demonstranten.
Zelfs na zijn arrestatie zwoor Anwar plechtig de kruistocht tegen de oude elite voort te zetten. Zijn vrouw, Aziza, werpt zich nu op als zijn woordvoerder. Mahathir hoopt gespannen dat hij de geest net op tijd weer in de fles heeft teruggestopt.
Hij doet daarvoor een stevige greep in verouderde draconische wetten uit het Britse koloniale tijdperk. Zo worden zijn autoritaire trekjes genadeloos blootgelegd. De binnenlandse pers ligt aan banden en de buitenlandse mag geen beelden over onrust versturen. Honderden medestanders van de ontslagen vice-premier zijn opgepakt.
De repressieve aanpak creëert snel een oppositie. Tot voor kort kende Kuala Lumpur geen demonstraties. Nu durven tienduizenden luidkeels Mahathirs aftreden te eisen. Een nieuw merk frisdrank, Reformasi, is een denderend succes en cassettebandjes met Anwars toespraken gaan grif van de hand.
De crisis knabbelt de diepgewortelde loyaliteit weg aan de vader des vaderlands die jaar in jaar uit groeicijfers van 8 procent boekte en zijn volk in één generatie opstuwde van rijstboer tot computertechnicus.
Recente nieuwsberichten:
•
2016/01/14 Zoekoperatie naar MH370 stuit op scheepswrak 19e eeuw
•
2016/01/13 Voor het eerst overleg religieuze leiders in Maleisië
•
2016/01/13 Discussie over borstvoeding bereikt ook Maleisië
•
2016/01/08 Verwanten vermiste MH370 passagiers: Ze leven nog!
•
2016/01/06 Malaysia Airlines vliegt zonder bagage wegens tegenwind
•
2016/01/05 Koenders wil snel besluit over vervolging MH17-verdachten
•
2016/01/04 Zo'n twintig Russen weten wie BUK-raket op MH17 afschoot
•
2016/01/01 Maleisië: Israëlische zeilers bestaan niet op WK jeugd
•
2015/12/25 Circuit van Sepang dicht voor groot onderhoud
•
2015/12/24 Sultan van Brunei verbiedt Kerstmis
•
2015/12/24 Maleisië: ex-baas zedenpolitie de cel in om verkrachting
•
Eerder gepubliceerde berichten uit 1998
•
Links naar het nieuwsarchief