"Als je een slecht been hebt, dan laat je het amputeren", riep de Maleisische premier Toenkoe Abdul Rahman in 1965, en schopte Singapore uit de federatie met Maleisië. De stem van Lee Kuan Yew, destijds leider van de 'Leeuwenstad', brak en hij barstte in tranen uit toen hij het nieuws op de Singaporaanse televisie vertelde.

Later, toen het economisch heel goed bleek te gaan met de stadstaat, had de Singaporaan een heel ander oordeel over de gedwongen scheiding: hij noemde Maleisië 'een mislukking'. Menig commentator - in elk geval die van de Far Eastern Economic Review - keek dan ook vreemd op, toen diezelfde Lee deze maand een hereniging opperde tussen beide delen van het Maleisisch schiereiland.

De ex-minister stelde als voorwaarde dat Maleisië afstapt van het voortrekken van Maleiers, die 62 procent van de bevolking uit maken, boven Chinezen (30 procent), Indiërs en Pakistanen. Met andere woorden het land dient een 'meritocratie' te worden net als Singapore, en zich slechts ten doel te stellen "de bevolking maximaal te laten verdienen", meer niet.

Niet alleen de Maleisische kauwgumfabrikanten schrokken zich een ongeluk - hun product is verboden in Singapore. Ook de bestuurders in de hoofdstad Kuala Lumpur keken onaangenaam verrast op over de suggestie van Lee. De Maleisische premier, Mahathir Mohammad, gaf aan dat zijn land het idee "op een dag zeker zou overwegen, maar dat dit voor nu een toch wel ver verwijderde mogelijkheid was".

Zijn Singaporaanse ambtgenoot, Goh Chok Tong, drukte zich al even diplomatiek uit. Die verklaarde tegenover opgewonden verslaggevers dat "een samengaan met Maleisië op dit moment niet op zijn agenda stond. Maar in het leven is alles mogelijk", voegde hij eraan toe.

Anderen verwezen het voorstel op een wat minder beleefde manier naar de prullenbak. "Iedereen klaagt hier over de hoge kosten voor behuizing en auto's. Maar niemand in Singapore is bereid een lagere levensstandaard te aanvaarden, die zonder meer het gevolg is van een opgaan in Maleisië", meende een Singaporaanse bankier.

Een Maleisische wetenschapper sprak van een ramp als de Singaporaanse bevolking van voornamelijk Chinezen zou worden gemengd met de Maleisische. "Een recept voor problemen, omdat de Maleiers zich in het nauw gebracht zullen voelen."

Maleisië kent al sinds jaar en dag de Nieuwe economische politiek. Daarin worden de Bumiputras - de oorspronkelijke Maleisiërs, voornamelijk Maleiers - voorgetrokken om hun economisch positie op te krikken en op gelijke hoogte te brengen met die van de andere bevolkingsgroepen. Die politiek liep formeel af in 1990, maar bepaalt nog steeds het denken van beleidsmakers in Kuala Lumpur.

Het Maleisische streven is volledig in strijd met de opvatting in Singapore, waar eenieder maar moet zien hoe ver hij of zij op eigen kracht komt. Ook daarom waren er de nodige vragen over Lee's suggestie de situatie van voor '65 weer te herstellen. Maleisië ontstond in 1963 door het samengaan met Singapore, Sabah en Sarawak. Maar al na twee jaar viel deze federatie in duigen door herrie tussen de Maleisische United Malays National Organization (UMNO) en de Singaporaanse People's Action Party (PAP), de bewegingen die nu nog steeds de politiek in twee landen beheersen.

Lee's ballonnetje wordt op twee manieren uitgelegd. Volgens sommigen wilde hij de jonge Singaporanen aansporen zich in te spannen en minder zelfgenoegzaam te zijn. Het idee van hereniging zou dan een waarschuwing zijn in de trant van 'als jullie niet hard werken, eindigen jullie als Maleisiërs'.

Anderen zien de actie van Lee als een poging zichzelf in het zonnetje te plaatsen, en er nog eens aan te herinneren wat Singapore allemaal aan hem te danken heeft.