In Maleisië zijn honderden islamitische ambtenaren ingezet om te controleren of niet iemand stiekem toch zit te eten tijdens de Ramadan. Tijdens de Ramadan-maand is het namelijk verboden te eten tussen zonsopgang en zonsondergang.

Is de islamitische vastenmaand eenmaal voorbij, dan nemen de religieuze inspecteurs hun normale werk weer op: het nachtelijke binnenvallen van slaapkamers om te controleren of er soms overspel gepleegd wordt. Vorig jaar werden zelfs enkele overvallen op televisie uitgezonden, bij wijze van afschrikking. De regering van het multi-etnische Maleisië hanteert bij dit soort activiteiten een dubbele standaard. De religieuze inspecteurs houden de islamitische helft van de negentien miljoen Maleisiërs in de gaten, terwijl zij de aanhangers van andere godsdiensten ongemoeid laten.

De selectieve controle past volgens waarnemers in de strategie van de regeringspartij. Zij denkt hierdoor islamitische kiezers tegemoet te komen en ze zo ervan te werhouden en masse over te stappen naar de Pan-Islamitische Partij van Maleisië (Pas), die een islamitische staat nastreeft. Tegelijkertijd probeert zij te voorkomen dat er zich een militante islamitische stroming ontwikkelt die de economische ontwikkeling en buitenlandse investeringen in gevaar zou kunnen brengen.

"De ontwikkeling van het land gaat boven alles en religieus fundamentalisme gaat nu eenmaal niet hand in hand met vooruitgang", zegt Cynthia Gabriel van de mensenrechtengroep Suaram.

Door de aanwezigheid van een groot aantal etnische minderheden is Maleisië altijd een seculiere staat gebleven. De Chinezen, die dertig procent van de bevolking uitmaken, zijn boeddhisten, taoïsten of christenen. Indiërs (zeven procent) zijn voor het merendeel hindoe. De islam is de officiële godsdienst, maar alle andere religies mogen ongehinderd worden beleden. Alleen de moslims worden door de regering gedwongen de regels van de islam in acht te nemen.

Critici beschouwen de controle op overspeligheid als een inbreuk op de privacy. De religieuze politie heeft geen huiszoekingsbevel nodig. Zij komt gewoonlijk in actie na tips van jaloerse echtgenotes of nieuwsgierige buren. Het aangeven van zulke relaties wordt van hogerhand aangemoedigd.

Op heterdaad betrapte paren moeten onder leiding van religieuze leraren cursussen in 'goed gedrag' volgen of krijgen een boete. In de eerste helft van 1994 werden meer dan vierhonderd, overspelige paren gearresteerd in huizen, hotelkamers, auto's en parken.

De meeste overspeligen worden aangetroffen bij het plegen van 'khalwat' - het in elkaars nabijheid verkeren. Een islamitische man en vrouw zijn al in overtreding als zij zonder derden in dezelfde kamer verblijven. Een grotere zonde is 'zina' - het hebben van seksuele omgang met elkaar. Strengere straffen op overspeligheid wijst de regering af. Militante moslim-leiders die dat wel voorstaan leven volgens haar buiten de moderne realiteit.

Vorig jaar stelde premier Mahathir Mohamad de Al Arqam, een islamitische sekte die hij als fundamentalistisch beschouwde, buiten de wet. De sekte zou een afwijkende islamitische leer propageren. Al Arqam-leiders werden gevangen gezet en hun religieuze centra en bedrijven ontbonden.

Mahathir heeft vrouwelijke ambtenaren verboden sluiers te dragen, zoals door de fundamentalisten wordt geëist. De premier meende dat de vrouwen in overheidsdienst zich zo 'vermomd' toegang kunnen verschaffen tot geheime informatie. De premier blokkeerde onlangs wetten in de staat Kelantan - de enige van Maleisië's dertien staten die door de Pan-Islamitische Partij (Pas) wordt geregeerd - die islamitische straffen als het afhakken van handen wilde invoeren.

De fundamentalisten veroordelen het halfslachtige seculiere beleid van Mahathir. Het zou de oorzaak zijn van drugproblemen en toenemend seksueel verkeer onder tieners. "Economisch hebben we het misschien beter dan vroeger, maar moreel gaat het bergafwaarts", stelt een Pas-woordvoerder. "Voor ons is wat de regering doet oppervlakkig. Zij gaat niet correct met de islam om. Zij bouwt moskeeën om stemmen te winnen, niet voor de islam."