In Maleisië is Anson Wong, 's werelds meest notoire dealer in bedreigde dieren, eindelijk tegen een veroordeling aangelopen. Hij moet zes maanden de cel in. De veroordeling is een lachertje: als de rechter correct de deze zomer in Maleisië gestemde wet had toegepast zou de man zeven jaar achter de tralies zijn verdwenen. Dit is het onthutsende verhaal van de man die op bestelling een panda voor u laat stelen, tijgers kweekt om ze te slachten en vanuit Maleisië beren in Canada laat doodschieten om bijgelovige Chinezen aan poedertjes te helpen.

Wong, die bij dierenbeschermers bekend staat als de "Lizard King", liep tegen de lamp toen hij ondermeer 95 boa constrictors in een koffer het land wilde uitsmokkelen. In zijn kenmerkende arrogantie liet de maffiabaas zich ontvallen dat hij slordig was geweest: de slangen waren besteld door een klant in Jakarta en die had de dieren nodig voor Hari Raya Puasa, het feest om het einde van de ramadan te vieren.

"Gewoon, een eerlijke zakenman"
Maar Keng Liang "Anson" Wong was niet slordig, hij had gewoon pech. De koffer werd immers opgemerkt door een veiligheidsagent van de luchtvaartmaatschappij, en alleen omdat het slot was afgebroken op de bagageband in de transitzone.

Wong was dus zonder problemen in Penang op een vliegtuig geraakt met een koffer vol slangen. Agenten van de Maleisische dierenbescherming PERHILITAN laten de man, die aan het hoofd staat van 's werelds best georganiseerde en grootste illegale handel in bedreigde en beschermde dieren, met rust. Rasid bin Samsudin, de directeur-generaal bij PERHILITAN die direct rapporteert aan de minister van Leefmilieu, noemde Wong niet zo lang geleden nog "gewoon een eerlijke zakenman".

Meest lucratieve misdaadtak ter wereld
Daar zullen ze bij ondermeer Interpol en bij de U.S. Fish & Wildlife Service eens goed mee gelachen hebben. Op 14 september 1998 plukten ze Wong in Mexico City van Japan Airlines vlucht 12. Het was de climax van een undercoveroperatie die vijf jaar eerder was begonnen om de Lizard King te strikken. De operatie werd geleid vanuit de VS (met de hulp van agenten uit Australië, Canada, Mexico en Nieuw-Zeeland), er werden twee bedrijven voor opgericht en ze kostte om en bij de 50 miljoen dollar.

Dat lijkt enorm veel geld om een dierensmokkelaar te klissen, en daarom is het belangrijk de omvang van de handel te schetsen. Jaarlijks gaat er meer dan 20 miljard om in de illegale smokkel en handel van bedreigde, exotische dieren. Het is de meest lucratieve georganiseerde misdaadtak ter wereld, met winstmarges die drugsbaronnen doen watertanden. De pakkans is klein en de risico's beperkt: wie geklist wordt komt er doorgaans vanaf met een kleine geldboete.

Dierenmaffia heeft de tijdgeest mee
De States zijn samen met Australië eigenlijk de enige twee landen in de wereld waar op het smokkelen van bedreigde dieren ernstige (cel)straffen staan. De dierenmaffia heeft ook de zeitgeist mee: door de verrijking van landen zoals China en de honger daar naar exotische beesten om op te eten of in poedertjes te draaien, is de markt geëxplodeerd. En dan is er dit: hoe zeldzamer iets is, hoe duurder het wordt.

De Amerikanen pakten Wong in 1998 niet alleen voor illegale dierenhandel, ze veroordeelden hem ondermeer ook voor het witwassen van misdaadgeld en mensenhandel. Het kwam neer op vijf jaar cel. Maar toen Wong in 2003 vrijkwam, was zijn organisatie alleen maar gegroeid. Zijn echtgenote Cheah Bing Shee runde de zaak vanuit Penang en richtte tijdens zijn gevangenschap in de States zelfs CBS Wildlife op, een bedrijf dat alleen een dekmantel was om beschermde dieren naar de VS te exporteren.

Kweken dan maar
In zijn cel perfectioneerde hij ook nieuwe manieren om zijn handel te doen floreren. Zo investeerde hij in 'fake captive breeding facilities' (farms waar zogezegd bedreigde dieren worden gekweekt) want voor bedreigde dieren die in gevangenschap worden geboren gelden veel soepelere regels. De clue zit hem in het woordje "fake": ze vervullen een puur administratieve functie. De fake farms moeten maar één keer geïnspecteerd worden. Eenmaal hun bestaan officieel is, gaan de stropers terug aan de slag.

Het is veel te duur om de dieren te kweken, laat staan gezond te houden. Een grote kat bijvoorbeeld, eet algauw voor 5.000 euro aan vlees per jaar. De dieren die de stropers vangen of doden krijgen een papier en een stempel mee van de fake captive breeding facility - officieel werden ze daar gekweekt. Mocht iemand controleren, dan koop je die gewoon om.

Ineens naar de top
Dat laatste is ook redelijk omslachtig. Wong vond het effectiever om direct naar de top te gaan van het ministerie en ze daar om te kopen. In middens van Westerse dierenbeschermers en ngo's wordt algemeen aangenomen dat Misliah Mohamed Basir, de nummer twee bij PERHILITAN en degene die verantwoordelijk is voor de inspecteurs, daar geplaatst is door Wong.

Diversifiëren is de boodschap
In de gevangenis besloot de Lizard King ook beter te gaan diversifiëren: tot dan waren reptielen zijn specialiteit. Reptielen zijn makkelijk om te smokkelen (als ze klein zijn). Ze kunnen lang zonder eten, de liefhebbers ervan zijn fanatiek (en willen dus veel betalen) en ze hebben het voordeel dat ze door de meeste mensen als vies worden beschouwd, een beetje een garantie dat er niet echt gecontroleerd wordt. Eén van Wongs traditionele trucs is bijvoorbeeld het verbergen van bedreigde reptielen onder legale: hij weet dat de meeste controleurs daar niet gaan zoeken.

"Reuzenpanda? Prijs overeen te komen"
Het criminele netwerk waar Wong gebruikt van maakt om bedreigde dieren bij liefhebbers te krijgen, is voor een groot stuk hetzelfde dat zich bezig houdt met alle activiteiten die zich specialiseren in het omkopen en omzeilen van douane, inclusief mensensmokkel, vrouwenhandel, wapens en drugs. Er is ook niet veel onmogelijk. Bij Wong kan je bijvoorbeeld een reuzenpanda bestellen (dood of levend). Prijs overeen te komen. Voor wie dat wil kan voor een kant-en-klaar pandavel gezorgd worden. Het is eens iets anders dan een schapenvel in uw living.

Een komodovaraan, 's werelds grootste hagedis, kost 25.000 euro. Voor dat geld laat Wong hem stelen op Flores of een van de andere paar eilanden waar de varaan nog leeft en bezorgt hij hem aan uw deur. Een Chinese alligator, waarvan er in het wild maar 200 meer zijn, kost 11.000 euro. Dat lage bedrag wijst erop dat Wong ze ergens kweekt.

Très chique: een bedreigde schildpad opeten
Dat lukt niet met de delicate Madagaskar-schildpad, waarvan er ook maar een paar honderd meer zijn in het wild. In één van Wongs strafste coups liet hij er ineens 75 stelen uit het broedprogramma, dat daarmee een klap kreeg die het tien jaar later nog steeds niet te boven is. Speurwerk van de Amerikanen bracht aan het licht dat Wong er van die 75 zeker 37 verkocht. De straatwaarde van zo'n schildpad is meer dan 100.000 euro per stuk.

Een mens moet al heel graag naar zijn terrariums kijken om er dat soort geld voor over te hebben, laat staan met de gedachte te leven meegewerkt te hebben aan het versneld uitroeien van de soort. Maar het is erger dan dat: de nouveaux riches in China, de beste klanten van de Wongs van deze wereld, bestellen de schildpadden om ze op te eten. Het is naar verluidt, een kwestie van status.

Niks rendeert beter dan tijgers
Maar ondertussen is Wong dus ook specialist geworden in niet-reptielen. Zo heeft hij pels van de sneeuwluipaard (nog 3.000 in het wild) in de aanbieding, alsook wol van de Tibetaanse antilope (sinds de Chinezen het land bezetten van een miljoen naar 75.000 stuks) en balispreeuwen (hooguit 150 nog in het wild). Hij verkocht onlangs zelfs drie Spix ara's, een vogelsoort waarvan gedacht werd dat ze uitgestorven was. Anson liet in Kameroen vier gorillababy's kidnappen om te verkopen. In Nieuw-Zeeland liet hij vogels uit een reservaat stropen. Hij probeerde zelfs een poema uit de VS te smokkelen, maar dat mislukte. Maar zijn best renderende product zijn tijgers aan het worden.

De vraag naar tijgers is enorm. In het Westen willen rijke mensen ze als huisdier of als (verzonnen) jachttrofee tegen de muur of op de grond. Bij de Chinese elite in Tibet maak je geen groter statement dan door op een feestje te verschijnen in een kledingsstuk van tijgerpels. Voor een mooie tijgerpels wordt tot 18.000 euro betaald momenteel. In de rest van China is zowat alles aan een tijger geld waard. Hun vlees wordt gegeten in de duurste exclusieve restaurants (waar het uiteraard niet op de kaart staat), hun penis wordt vermalen tot poeder dat zou werken als een afrodisiacum, hun beenderen worden vermalen als geneesmiddel voor zowat alles, of er wordt een bouillon van getrokken (reken ongeveer 100 dollar voor een klein flesje tiger bone wine).

Steun van Maleisische overheid
De vraag is zo groot en er zijn nog maar zo weinig tijgers over in het wild, dat Ansom Wong de zaken anders heeft aangepakt: hij kweekt nu tijgers met de steun van de Maleisische overheid... Die overheid subsidieerde met ongeveer 200.000 euro de bouw van een nieuwe zoo voor grote katten, in het bijzonder tijgers. Net zoals de meeste van die "tiger zoo's" in Zuid-Oost Azië is het feit dat toeristen ook nog geld willen betalen om de dieren te komen zien een aardig meegenomen extraatje. De Tiger Zoo die veel toeristen kennen, is die op zo'n 30 kilometer van Pattaya, waar tijgers op bestelling gekweekt worden voor de Chinese markt. Een levend baby-tijgertje gaat voor om en bij de 15.000 euro van de hand. Een dood, volwassen exemplaar zal ongeveer hetzelfde opbrengen.

Laptop en gsm's
Dierenbeschermers hebben nu hun hoop gevestigd op de inbeslaggenomen laptop en drie gsm's van Wong. Als ze goed onderzocht worden, en bij voorkeur door een team dat onafhankelijk werkt van het corrupte PERHITILAN, dan zou een schat aan info kunnen worden ontdekt, waarmee de internationale handel in bedreigde dieren een flinke klap kan worden toegebracht. Wong, niet de meest discrete, vertelde verschillende journalisten de jongste jaren dat hij "untouchable" is in Azië, dat hij goeie banden heeft met de Chinese maffia en dat "politici in heel de wereld naar zijn pijpen dansen".