Mahathir Mohamad neemt eind deze week afscheid als premier van Maleisië. De autoritaire leider maakte officieel beleid van de bevoorrechting van de etnische Maleiers. Ook bracht hij zijn land welvaart en stabiliteit.

Als een snoer rotjes, zo knetterden de beledigende woorden aan het adres van de joden, Israël en hun westerse bondgenoten vorige week uit de mond van Mahathir Mohamad. "Het kan niet zo zijn dat 1,3 miljard moslims worden verslagen door een paar miljoen joden", tartte de Maleisische premier zijn gehoor, bestaande uit de leiders van islamitische landen.

De rest van de wereld schrok. Vooral toen Mahathir doorging: "Eigenlijk zijn wij heel sterk. De Europeanen hebben zes-van de twaalf miljoen joden vermoord. Maar vandaag de dag regeren de joden de wereld bij volmacht. Zij laten anderen voor hen vechten en sterven."

Door dat verbale geweld raakte de buitenwereld verdoofd voor Mahathirs eigenlijke boodschap aan de islamitische top. De Maleisische premier wreef zijn hoge gasten onder de neus dat zij, als leiders van 57 deels olierijke landen, niet machteloos hoeven toe te zien als de Verenigde Staten islamitische landen als Afghanistan, Irak en straks mogelijk ook Iran binnenvallen om de regering omver te werpen. Zij moeten een einde maken aan hun onderlinge verdeeldheid en hun vernuft gebruiken, aldus Mahathir.

Het was overigens niet voor het eerst dat Mahathir 'de joden' afschilderde als een wereldmacht. Ook de zware financiële crisis die Oost-Azië in 1997 overviel werd destijds door hem toegeschreven aan 'joodse belangen' die islamitische landen als Maleisië hun economische succes misgunden.

De Maleisiërs zelf zijn de afgelopen 22 jaar wel gewend geraakt aan de uitbarstingen van Mahathir, die eind deze week afscheid neemt als premier. Europeanen worden uitgemaakt voor "haantjes die arrogant kraaien terwijl hun staartveren onder de uitwerpselen zitten". En de aanhangers van de fundamentalistische oppositie in Maleisië zelf "zouden nog op een stuk hout stemmen als dat kandidaat werd gesteld". De meeste van Mahathirs schimpscheuten zijn trouwens bestemd voor zijn eigen landgenoten.

Tranen van bittere teleurstelling kan Mahathir wenen om de etnische Maleiers die de kansen vergooien die hij hen biedt met zijn beleid van positieve discriminatie. Na de rassenrellen tussen Maleiers en etnische Chinezen van de jaren zestig had hij een boek geschreven waarin hij uiteenzette dat het koloniale Britse bewind de Chinezen aan een bevoorrechte positie had geholpen. Het was de economische ongelijkheid tussen Chinezen en Maleiers die de basis had gelegd voor de rassenrellen, betoogde Mahathir. En hoewel zijn boek werd verboden, legde het al vóór hij aan de macht kwam de basis voor een beleid van positieve discriminatie: Maleiers kregen makkelijker toegang tot de universiteit en de ambtenarij en werden bevoordeeld bij de toekenning van overheidscontracten. Het was een snikkende Mahathir die de Maleise studenten in 1999 verweet dat ze niets beters wisten te doen dan demonstreren tegen zijn regering, terwijl de Chinezen rustig doorstudeerden. De corruptie onder Maleise ambtenaren en gennatuurlijke seksuele gedragingen'.

Kuala Lumpur werd door Mahathir getooid met de Petronastorens, tot voor kort het hoogste gebouw ter wereld, en met een gigantische internationale luchthaven. De hoofdstad kreeg bovendien een electronische zusterstad, Putrajaya, waar ambtenaren in fonkelnieuwe ministeries hun werk verrichten achter computers. Maar hoewel deskundigen de wenkbrauwen fronsen over dergelijke prestigeprojecten – in de Petronas-torens staan nog altijd kantoren leeg en ook de nieuwe luchthaven wordt lang niet ten volle benut – heeft Mahathirs eigenzinnige economische beleid Maleisië geen windeieren gelegd.

Tijdens de crisis van de jaren negentig sloeg hij alle bezuinigingsadviezen van het IMF in de wind. Hij liet juist welbewust een gat in zijn begroting vallen, om de economie te stimuleren. En dat werkte.

In de vele artikelen die dezer dagen aan Mahathir worden gewijd, wordt geconstateerd dat het welvarende en stabiele Maleisië dat hij bouwde een lichtend voorbeeld had kunnen worden voor de anderen landen van Zuidoost-Azië. En dat Mahathir een toonaangevende rol had kunnen spelen in de internationale politiek. Maar dan had de premier beter op zijn woorden moeten letten, en dat ligt niet in zijn aard. 'Mensen die beleefd en aardig zijn, komen nooit ergens", zegt hij zelf.