In Georgetown, op het Maleisische eiland Penang, wordt deze maand de 105de aflevering van Thaipusam gevierd. Het is van oorsprong een hindoefestival, dat drie dagen in beslag neemt. Heer Murugan begeeft zich dan onder de gelovigen, die vorig jaar ter ere van hem 250 duizend kokosnoten stuk gooiden.

Oorverdovende herrie. Geschreeuw en gedraaf. Oranje, rood, groen, blauw en zilver. Uit bordkartonnen gelegenheidstempels en eetstalletjes klinkt opzwepende muziek. Muzikanten trekken blootsvoets voorbij en roffelen woest op hun trommels. Dansers slingeren hun lichamen als bezeten heen en weer, gillend van extase.

Langs de straatkant staan rijen gelovigen in afwachting van Heer Murugan, de tweede zoon van Heer Shiva. Zo meteen zal hij hier langs komen op zijn jaarlijkse processie.

Een in lendendoek geklede man schreeuwt door een megafoon dat het publiek opzij moet gaan. Heer Murugan komt er aan! Meteen pakken de gelovigen langs de kant kokosnoten van een stapel en beginnen die met geweld op straat stuk te gooien. Binnen enkele minuten zijn honderden noten aan flarden gesmeten. De melk spat alle kanten op, en vloeit weg over straat.

Een van de kokosnotensmijters ziet mij fotograferen en zegt: 'Doe mee, sir! Geef mij uw camera, dan maak ik een foto van u.' Dat laat ik me geen twee keer zeggen. Ik zoek een extra dikke noot, en whammm, daar gaat-ie. Het sap spat om mijn oren. Wanneer de man mijn camera teruggeeft, zegt hij: 'Nu hebt u een symbolische handeling verricht. U hebt eer bewezen aan God.'

Hij heeft het nog niet gezegd, of daar verschijnen twee bulldozers van gemeentewerken Georgetown. In vliegende vaart schuiven zij alle kapotgesmeten kokosnoten aan de kant. Alleen de melk blijft achter op straat, als een vloeibaar tapijt voor Heer Murugan.

En daar is hij!

Van goud is hij, ongeveer 75 centimeter hoog, en hij zit hoog op een troon van pauwenveren aan boord van een zilveren karos, getrokken door twee stieren. Priesters omringen hem, en nemen offerandes in ontvangst van de opdringende gelovigen.

Schalen met melk, halve kokosnoten, bananen, brandende wierook bieden zij Heer Murugan aan. Sommige mensen tillen zuigelingen op om door de priesters te worden gezegend. De offeraars krijgen hun kokosnoten terug met brandende lampolie erin, en een zegenend dotje as op hun voorhoofd.

De stemming is uitgelaten. Heer Murugan is weer eens onder ons!

In Georgetown op het Maleisische eiland Penang werd vorig jaar voor de 104de keer Thaipusam gevierd. Van 20 tot 22 januari is de 105de aflevering aan de beurt.

Thaipusam is van oorsprong een Tamil hindoefestival. Tamils uit Zuid-India namen het mee naar Malakka, toen de Britten hen daar in de vorige eeuw tewerk stelden als theeplukkers en rubbertappers.

Tegenwoordig wonen veel nakomelingen in de steden, waar zij in administratieve en technische beroepen werken, en in de handel. Geldhandel vooral; vrijwel alle geldwisselaars langs de westkust van schiereiland Maleisië zijn Tamils. De meesten behoren tot de Chettiar-kaste, die vanouds de organisatie van Thaipusam regelt.

De dag voorafgaand aan Thaipusam wordt het beeld van de god Murugan - ook bekend als Subramaniam - door de Chettiars van hun tempel in Penang Street naar een andere Chettiar-tempel gebracht; de Koil Naatukkottai oftewel Waterfall Temple aan de voet van Penang Hill.

Dat gebeurt in een processie die duurt van zonsopgang tot middernacht. Langs de vijf kilometer lange route stonden vorig jaar naar schatting 150 duizend gelovigen, die van heinde en ver waren gekomen om Heer Murugan eer te bewijzen. Zij smeten samen 250 duizend kokosnoten stuk. Half zoveel als een jaar eerder, een gevolg van de economische crisis.

Die kokosnotensmijterij heeft een symbolische functie. De buitenste schil van de kokosnoot vertegenwoordigt Maya (het illusoire karakter van het bestaan), de vezels zijn Karma (de optelsom van iemands daden), de harde notendop is Aavanam (het ego), het witte vruchtvlees is Paramatma (het goddelijk oerbeginsel) en het kokossap staat voor de uitvloeiing van zieleheil door eenwording met God (Moksha).

Voor gelovige Hindoes is die eenwording het hoogste doel. Wie in het aanschijn van Heer Murugan een kokosnoot kapot smijt, bidt daarmee dat God zijn ziel tot zelfverwerkelijking zal vervolmaken. Men kan met minder edele motieven dingen vernielen.

In het Hindoeïsme zijn drie hoofdgoden (Brahma de scheppende, Vishnu de behoudende en Shiva de vernietigende) en vele goden van mindere rang. Allemaal zijn ze symbolische verschijningsvormen van het goddelijk oerbeginsel. Hindoes die tot een godheid bidden, doen dat niet tot een beeld, maar tot God in zijn eigenschap die door dat beeld vertegenwoordigd wordt.

Murugan/Subramaniam vertegenwoordigt God in zijn aspect van Wijsheid, Moed, Schoonheid en Macht. Shiva schiep hem door het mystieke derde oog op zijn voorhoofd te openen. Daaruit kwamen zes stralen van vuur, en op de plaats waar zij elkaar troffen, ontstond Murugan. Shiva beval hem de kwade machten te verslaan en verstrekte hem tot dat doel een gouden speer, de Nyana Vel.

Thaipusam is de dag waarop de aanreiking van die speer wordt gevierd. Voor de gelovigen is het de gelegenheid Murugan om gunsten te vragen. Of hem te danken voor de vervulling van een eerder gedane smeekbede, bijvoorbeeld genezing van een ziekte of promotie op het werk.

HET Thaipusam-festival duurt drie dagen. Op de eerste dag wordt Heer Murugan naar de Waterval-tempel gebracht, en op de derde terug naar de Chettiar-tempel in Penang Street. De tweede dag, het eigenlijke Thaipusam, is die van de boetelingen. Zij hebben een smeekbede aan Murugan gedaan en doen achteraf boete om hem hun dankbaarheid voor de vervulling daarvan te tonen.

Overal op Penang bereiden de boetelingen zich in tempels vier weken lang voor op de grote dag. Ze doen dat door te mediteren, zich van seks te onthouden en gezamenlijk één vegetarisch maal per dag te gebruiken. Op de ochtend van Thaipusam nemen zij een bad, trekken saffraankleurige gewaden aan en bedekken zich met as. Een priester en zijn helpers brengen hen in trance. Dan zijn zij klaar om kavadi, haken en vel te ontvangen.

De kavadi is een groot metalen juk dat op schouders en hoofd wordt gedragen, met afbeeldingen van Hindoegoden erop. Er staan twee potten melk op, waarmee het beeld van Heer Murugan gewassen zal worden, en er zijn veel pauwenveren aan bevestigd. De pauw is het mythologische vervoermiddel van Heer Murugan.

De haken gaan door de huid van rug en borst. Er zijn citroenen en sieraden aan bevestigd, of touwen waaraan tijdens de komende processie door vrienden wordt getrokken alsof zij een paard mennen.

De 'vel' is Murugans speer, die hij van Shiva ontving. Bij de boetelingen gaat hij dwars door de wangen. Bij sommigen gaat er dan ook nog een pijl verticaal door hun tong.

Wie al die ellende kan doorstaan, heeft zijn toewijding aan Heer Murugan bewezen en is geslaagd in zijn boetedoening.

Op de ochtend van Thaipusam ga ik naar de Koil Sri Kunj Bahari, een kleine tempel in Penang Road. Hier doen vooral Chinezen mee aan Thaipusam. Chinese Boeddhisten en Confucianisten bidden soms in Hindoetempels, net zoals Hindoes dat doen in de Chinese tempel van Kuan Yin, de Godin van Genade, in de benedenstad van Georgetown.

Een Tamil tempelbediende legt mij uit waarom. 'Hun godin is zwart, net als Heer Murugan', zegt hij, 'het maakt dus niet zoveel uit voor ze. Maar wilt u deze tempelklok niet kopen? Als aandenken? Twenty ringgit, very cheap.'

De klok is versierd met de beeltenis van Krishna, en afgrijselijk lelijk. Ik weet het aanbod te omzeilen door mijn aandacht te verleggen naar de inauguratie van een jonge Chinees tot kavadi-drager. De boeteling wordt omgeven door priesters, tempelbedienden en vrienden. Een tempelbediende houdt hem een schaal met brandende wierook onder de neus. Een van de priesters scandeert een gebed, bij ieder interval onderbroken door de gezamenlijk aangeheven kreet: 'Vel Vel.'

De snelheid van de voordracht neemt toe, de boeteling begint te zwalken en met zijn ogen te rollen, zakt in elkaar en krijst afgrijselijk. Nu is hij vereend met Murugan. Hij wordt overeind geholpen, krijgt een slokje water te drinken en kalmeert. Dan gaat hij liggen, en twee priesters bevestigen hem met routineuze gebaren twee rijen haken in de rug.

Daarna wordt hij overeind geholpen en een van de priesters duwt hem met kracht een speer dwars door zijn wangen. Hij vertrekt van pijn zijn gezicht, maar zwijgt. Tenslotte steekt hij zijn tong uit, waar een kleine pijl verticaal dwars doorheen gaat. Dan gaat hij samen met de andere boetelingen op een bankje zitten wachten tot iedereen klaar is.

Na hem komen nog vijf anderen. Sommigen raken in trance, anderen niet. Maar niemand geeft een kik, en er is geen druppel bloed te zien. Familieleden gaan naast hen staan, en een van hen neemt een kind op de arm. Dan gaat iedereen samen op de foto. Leuk voor het familie-album.

Ik wacht niet meer om te zien hoe ze de kavadi op hun hoofd zetten en de moordende voettocht naar Waterfall Road beginnen. Op een helling bij de Waterfall-tempel ligt de kleine Koil Balathandayupathani oftewel Hill Temple, het einddoel van alle boetelingen. Daar zal een priester hen zegenen en de haken en pijlen uit hun lichaam verwijderen.

Die avond is het weer feest op Waterfall Road. Honderden kavadi-dragers strompelen naar de Hill Temple, begeleid door dansers en muzikanten. Ik ga niet mee, want de weg wordt verstopt door duizenden gelovigen.

Later zie ik tientallen boetelingen teruglopen, nog steeds met bloot bovenlijf. Ze zijn omgeven door familie en vrienden, die hun kavadi's, haken en speren dragen. Op hun wangen zijn kleine afdrukken te zien van de plaatsen waar Heer Murugan zijn speer doorheen heeft gestoken.

Gezellig keuvelend lopen ze terug naar huis. Ze kunnen er weer voor een jaartje tegen.