De cijfers liegen er niet om, obesitas neemt sinds de laatste zes jaar een vlucht naar alarmerende proporties in Maleisië. Zo blijkt een derde van de bevolking te lijden aan overgewicht, en heeft ook weer een derde van deze groep obesitas, aldus de Maleisische krant The Star. Niet alleen kampen volwassen Maleiers met dit probleem, kinderen lijken nu ook een grote risicogroep te vormen.

Sinds april 2011 werd er daarom door zowel het Ministerie van Educatie als Volksgezondheid van Maleisië, besloten dat scholieren een rapportcijfer voor hun gewicht of Body Mass Index (BMI) krijgen. Voorheen leek de weegschaal de andere kant uit te slaan, en was ondergewicht van kinderen het probleem waar ouders mee kampten. Nu is het zaak om de andere kant te belichten. Er werd niet alleen een stijging van het gewicht van scholieren uit de stedelijke gebieden geconstateerd. De periferie lijkt ook al een inhaalslag begonnen. Ongeveer 26,5% van de scholieren heeft overgewicht. Als dit tempo wordt aangehouden, wordt verwacht dat in 2020 een kwart van alle studenten aan obesitas zal lijden.

"Azië is Booming". En Maleisië als een van de opkomende Aziatische tijgers, lijkt niet achter te blijven in deze groeiende welvaart. Maar waar veel voorspoed is voorspeld, lijken nu heel andere zorgen als een donkere wolk boven de toekomst van Maleisiërs te hangen. Volgens de recente onderzoeken van de WHO staat Maleisië op nummer zes van heel Azië, en geheel bovenaan de lijst voor Zuidoost Azië. Ongeveer 1,7 miljoen Maleisiërs lijden aan overgewicht of obesitas. Het Ministerie van Volksgezondheid is pas sinds de laatste jaren actief bezig om gezondheidscampagnes van de grond te krijgen. De beslissing van vorig jaar om de kinderen te becijferen voor hun gewicht, krijgt nu steeds meer daadkracht. Want sinds 20 januari van dit jaar werd eindelijk, in lijn met dit besluit, gesproken over het doorvoeren van algemene preventieve maatregelen, zo meldt de krant. Niet alleen wordt de BMI twee keer per jaar gemeten, dit zal in combinatie met begeleiding plaatsvinden. Gezondheidsvoorlichting en voedingsadvies zal aan zowel het kind als de ouders worden gegeven. Mocht de BMI aan de hoge kant uitslaan, zullen scholieren doorverwezen worden naar de dichtstbijzijnde kliniek. Daar zullen zij een traject volgen, waarin van zowel de kinderen als de ouders, een actieve participatie wordt verwacht.

In april organiseert de Maleisische equivalent van het voedingscentrum NSM (Nutrition Society of Malaysia), in samenwerking met de Maleise associatie voor onderzoek naar obesitas (MASO) en Nestlé in het land. Daarmee vieren zij het 10-jarig bestaan van dit initiatief. Door op een speelse en educatieve wijze het probleem te benaderen en zowel ouders, kinderen en de leraren op scholen door het hele land te bereiken, willen zij in deze maand het bewustzijn omtrent deze kwestie extra vergroten. Maar hoe het tij te keren in een eetcultuur waarin overgewicht voorheen een teken was van voorspoed en welvaart?

Maleisië staat bekend om de kleurrijke diversiteit, en dit geldt voor zowel de bevolking als de keuken. De Maleise bevolking bestaat uit drie etniciteiten die de meerderheid in het land vormen, namelijk de Maleiers, de Chinezen en de Indiërs. Overgewicht lijkt vooral een probleem te zijn bij de Indiase en Maleise groeperingen. Er is nu eenmaal een stevige eetcultuur. In Azië eet men vaak, niet perse veel. Zo is het volgens de Maleise keuken niet ongewoon dat het eten vaak vet is of met veel olie bereid. Maar vooral de suikers in voedsel en drank zijn een gevaar geworden. Gemiddeld doet de Maleisiër wel dagelijks zeven theelepels suiker in zijn drankjes.

Vorig jaar werd er tevens besloten om fastfood en ongezonde snacks uit de schoolkantines te weren. Er werd een lijst met vijftien uitgesloten voedingsmiddelen opgesteld. Al gauw bleken scholen deze ongezonde voeding toch niet helemaal kwijt te zijn. In plaats daarvan werd ervoor gekozen om de voeding van calorie informatie te voorzien. Op deze manier kunnen scholieren zelf opmaken of zij een verstandig besluit nemen en voor gezondere alternatieven kiezen.

Professor Fatimah, lid van zowel de Maleise vereniging voor kindergeneeskunde (Malaysian Associaton of Pediatrics, MPA) als ook van MASO, werkt voor de Univeristi Malaya, en is betrokken bij grootschalig onderzoek naar overgewicht en obesitas bij kinderen. In samenwerking met haar team van MPA heeft ze al op tien scholen kinderen met obesitas in kaart gebracht en hoopt dit voor het hele land te kunnen doen. In de Selangor staat van Maleisië is zij sinds 2008 haar eerste fase van onderzoek gestart, maar helaas verloopt de verspreiding van dit onderzoek niet gestructureerd. Vaak werd zij met haar team op initiatief van de school en de ouders gevraagd om onderzoek te doen naar de schoolkinderen en het geven van gezondheidsvoorlichting, voedingsadvies en het motiveren tot sporten.

Volgens Professor Fatimah ligt de oorzaak van overgewicht dan wel obesitas, gelegen in het feit dat Maleise kinderen steeds vaker binnen te vinden zijn, waar ze veel tv-kijken en gamen. "In Maleisië gaat men niet echt sporten, ook niet als de school dit soort activiteiten stimuleert". Dit zijn ogenschijnlijk niet hele vreemde en onbekende constateringen, maar de cijfers die zij noemt wel. Zo vertelt zij in het interview dat bij haar onderzoek in de leeftijdscategorie 7-12 jaar op tien scholen, al 80 kinderen gevonden werden die vielen in de categorie overgewicht/obesitas, en vond zij een prevalentie van 7% voor het metabool syndroom, 25% voor glucosetolerantie en al bijna 2% met asymptomatische type-2 diabetes. Het jongste kind waarbij zij de diabetes ontdekte was slechts 9 jaar. Schokkend en alarmerend is haar conclusie. "De overheid ontkent, net als haar bevolking, al zoveel jaren het probleem van overgewicht, maar door mijn data werden ze wel met hun neus op de feiten gedrukt."

Volgens professor Fatimah moet in de perifere plaatsen nog extra aandachtig worden gekeken naar overgewicht. Het komt namelijk steeds meer voor dat vrouwen met overgewicht zwanger raken en een grote kans op zwangerschapsdiabetes hebben. Dit heeft dan ook weer gevolgen voor het kind, door het krijgen van een miskraam, of een baby met aangeboren afwijkingen. Mogelijk voorziet dit ook in de gevolgen voor het kind om op latere leeftijd overgewicht of obesitas te krijgen. Maar wat ook vaker wordt gezien, is dat hele gezinnen in de categorie overgewicht of obesitas zitten. Professor Fatimah verzucht: "Het probleem is niet te overzien, zal nog zo lang aanhouden en ons achtervolgen. Maleisië moet nu toch echt in actie komen anders wacht ons nog een desastreuze toekomst."

Hoe is het perspectief van ouders en vooral moeders in deze zaak. Zijn zij zich bewust van wat overgewicht voor de Maleise scholieren betekent? Bijeen verzameld vertelt het panel van moeders met elk twee jonge kinderen, de Chinese Teresa Long (met kinderen van 2 en 4 jaar), Catherine Chuan (8 en 6 jaar) en de Indiase Manickam Govindaraju (4 en 6 jaar). Zij werken alle drie fulltime aan de Taylor's University van Maleisië in Kuala Lumpur. Het probleem van overgewicht speelt niet bij hun kinderen. Daarentegen worstelen ze juist dagelijks met het probleem om deze goed te laten eten. Zo hebben de kinderen van Teresa ondergewicht. Elk van de moeders laat weten zich bewust bezig te houden met de voeding van hun kinderen, en hen dagelijks van een gezonde maaltijd te voorzien.

De berichten uit de media, waarin de overheid dergelijke maatregelen aankondigt, zouden dienen om de Maleise bevolking bewuster te maken. De moeders staan hier sceptisch tegenover. Zij zijn dan wel bezig met gezonde voeding en een gezonde levensstijl voor hun kinderen. Dergelijke maatregelen die door de overheid worden aangeduid betekenen vooralsnog weinig en zijn volgens hen nauwelijks van kracht. "Nu is de BMI regulatie wel doorgevoerd, vaak weten de ouders zich hier geen raad mee en verder dan een korte toelichting van de docent, wordt er verder ook niets mee gedaan", aldus Catherine.

Een ander probleem van het schoolsysteem is volgens de moeders de grootte van de klassen. Vaak zijn de klassen overvol, dus lijkt het onmogelijk om de voortgang van kinderen goed bij te houden, en dan ook nog extra aandacht te kunnen geven aan de kinderen die dat nodig hebben. De klassen bestaan meestal uit 45 leerlingen, want pas bij ongeveer 52 leerlingen mag de klas in tweeën gedeeld worden. De moeders hopen dat de overheid de klassen zal verkleinen, en iemand de klassen instuurt om de ouders en kinderen te informeren.

Zo concludeert Manickam: "Het is de verantwoordelijkheid van ouders om hun kinderen een gezonde levensstijl mee te geven. Maar ouders blijven hun kinderen toch consequent de verkeerde voeding geven. En de overheid is vrij nalatig. De doorvoering van die preventieve maatregelen waar zij over spreken, laat heel lang op zich wachten. Anders dan de media, komen wij als ouders en ook de scholen niets te weten. Ik heb nog niets mogen vernemen, en er is altijd sprake van een dergelijke traagheid als het aankomt op de besluiten van de Maleise overheid". Het lijkt erop dat zowel de bevolking als de overheid op zich laat wachten, helaas zal dat niet lang meer op gaan voor de gevolgen van overgewicht. De cijfers zijn niet meer te ontkennen.