De leer van de islam kent geen bezwaren tegen het democratisch besturen van een land. Dat zei Anwar Ibrahim, politicus en intellectueel uit Maleisië maandag in een vraaggesprek met het ANP. De Maleisiër is in Nederland voor onder meer een gastcollege aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.

"De misstanden in islamitische landen komen voort uit praktische problemen: autoritaire leiders perken de vrijheid van meningsuiting in om geen macht te verliezen en de rechtstaat wordt niet gewaarborgd vanwege corruptie bij de bestuurders", aldus de 59-jarige Maleisiër.

De islam zelf heeft volgens Ibrahim juist waarden die prima samengaan met rechtstaat en democratie: vrijheid van overtuiging, respect voor persoonlijk bezit en het recht om van mening te mogen verschillen. "Het grootste islamitische land ter wereld, Indonesië, is per slot van rekening een goed functionerende democratie", aldus Ibrahim.

Gevraagd naar het democratische gehalte van een aantal korancitaten waarin joden, afvalligen en homo's op de schop worden genomen, reageert hij geprikkeld. "Die fragmenten moet je niet te letterlijk lezen. Bekijk ze in de context van de rest van het boek."

Als overtuigd moslim en populair voormalig vicepremier van Maleisië is Ibrahim erop gebrand zijn genuanceerde boodschap over te brengen. "Ook voor een land als Nederland, dat worstelt met bepaalde islamitische uitingen, geldt dat men moet inzetten op een sterke rechtstaat als hoeder van de vrijheden. Vertrouw een beetje op je instituties. Zolang de overheid niet corrumpeert en goed wordt gecontroleerd, zal geen religie de orde van een land omverwerpen", onderstreept hij.

Is Ibrahim voor een seculiere staat? "Niet zoals in Turkije of Frankrijk. Dat je daar als moslima geen hoofddoek mag dragen op school of universiteit vind ik ondemocratisch."

De oppositiepoliticus noemt zichzelf een liberale democraat. Maar van 'liberalen' als Ayaan Hirsi Ali heeft hij geen hoge pet op. "Natuurlijk, zij heeft het recht haar mening te uiten. Maar hoe liberaal is zij werkelijk? Volgens mij wil Hirsi Ali niets anders dan moslims uit hun religie 'bevrijden'. De term 'verlichtingsfundamentaliste' vind ik te veel eer voor haar. De Verlichting is namelijk een diepdoordachte intellectuele stroming, terwijl zij op het niveau van populistische retoriek blijft steken."

Het zijn uitspraken die typerend zijn voor Anwar Ibrahim, die nooit een blad voor de mond heeft genomen. De charismatische, maar niet onomstreden Maleisiër, is momenteel voor een tweedaags bezoek in Nederland, op uitnodiging van The Society for International Development. Tussen 1998 en 2000 werd hij aangeklaagd voor corruptie en homoseksuele contacten en veroordeeld tot minstens tien jaar gevangenisstraf.

Ibrahim heeft steeds gezegd onschuldig te zijn. Uit alle hoeken van de wereld kwam ook kritiek op het proces, dat politiek gemotiveerd zou zijn geweest. Uiteindelijk werd zijn veroordeling herroepen door het hoogste gerechtshof in 2004.

Tot april 2008 is Ibrahim nog verboden om zich verkiesbaar te stellen. Hij verwacht dat de huidige regering de eerstvolgende parlementsverkiezingen vervroegd zal uitschrijven. Maar mocht hij de kans krijgen, dan stelt hij zich zeker kandidaat. "Ik wil de corruptie uitbannen en de economie weer overeind helpen, opdat Maleisië weer zal thuishoren in het rijtje van Taiwan, Zuid-Korea en Singapore."