Studio Robinson

Inleiding

Algemeen

Het land

Deelstaten

Thema's

Actie en avontuur

Interactief / Multimedia

Nieuws en faits divers

De VOC in Maleisië

Maleisië » Nieuws en faits divers » Archief 2004 » Artikel

MST:

2004/09/11 Studio Robinson

Maleisië is het decor van reality-soap 'Expeditie Robinson', een internationale hit. Eric van den Berg bezocht de eilandjes die zichzelf nu presenteren als 'Robinson Island'.

De middenstand bidt om terugkeer van de tv-ploegen. "Ze eten héél veel chocola."

Vijf koeien lopen er nog maar ook die moeten weg, want ze bevuilen het strand en eten T-shirts op. Bovendien, ze zijn erg skinny, en dat vinden de toeristen geen prettig gezicht.

De vijf laatste oorspronkelijke bewoners van Pulau Besar zijn ontsnapt tijdens de Grote Schoonmaak. Die andere honderd zijn al wel overgevaren naar het vasteland; de Prins van Johor, een van de elf Maleisische deelstaten, kwam ze vorige maand persoonlijk uitgeleide doen. Want, belangrijk, nu kon het eiland definitief worden wat het wilde worden: een paradijs waar toeristen ongestoord een potje backgammon spelen op het strand.

Prins, districtshoofd, partijbons, ja, zelfs de sultan zelf duikt tegenwoordig op als het toerisme in het geding is. Want de camera's draaien, en hóe.

De tv-kijker zal het weten. Die onbewoonde eilanden in Expeditie Robinson, die bounty-stranden, die blauwe zee - dat is echt, dat is Maleisië! Zeven Europese landen maakten deze zomer op en om een tiental eilanden in de Zuid-Chinese Zee opnamen voor de reality-soap waarin achttien kandidaten moeten 'overleven'. Net 5 is deze week (samen met het Vlaamse VT 4) begonnen aan het vijfde seizoen.

Simirat, het onbewoonde eiland in de Nederlands/Vlaamse editie, is ook echt. Al heet het eigenlijk Sri Buat, maar dat bekte niet zo lekker. Echt onbewoond, eigendom van een prins, die er verder niks mee doet. Niets te zien ook. Nou ja, op het oogverblindende strand, de palmen, en het mangrovewoud na dan.

KC Suhaimi, eigenaar van het D'Coconut-resort op Pulau Besar, vaart er regelmatig naartoe met zijn gasten. Driekwartier onderweg. Of langs Tengah, waar de kandidaten 'proeven' moeten doen. Dan wijst hij op de palen waarop ze hun evenwicht moeten bewaren, of de stormbaan die ze moeten trotseren, en dan 'worden ze gék'. Wow. "Mogen we hier een nachtje slapen?"

Terug op Pulau Besar kunnen ze zich vergapen aan het houten decor van de Eilandraad, de plek waar kandidaten worden weggestemd. Beetje ontnuchterend: het is op honderd meter lopen van de bar van D'Coconut.

KC leert ze hoe ze een vuurtje kunnen maken, net als de deelnemers op Simirat, hoe ze moeten koken, wat ze wel en niet kunnen eten uit de jungle. Waarna ze in D'Coconut een hamburger kunnen eten en een biertje kunnen drinken (want het blijft natuurlijk maar een spelletje).

De zaken gaan goed. Had KC in 1997, toen Zweden begon met Expeditie Robinson, nog zestien huisjes, nu zijn het er 75. Niet dat er zóveel Robinson-pelgrims zijn, het is meer Robinson zelf. In het hoogseizoen (april tot en met augustus) zijn het de tv-ploegen die D'Coconut en buurresort Aseania bezetten - dit jaar eerst Nederland, België, Denemarken en Noorwegen, daarna Zweden, Griekenland en Polen. Vanaf Pulau Besar vertrekken de cameraploegen naar Sri Buat, in de kamers hebben presentatoren Ernst-Paul Hasselbach en Roos van Acker overleg met de redactie.

Het eiland ligt op comfortabele afstand (half uur met speedboot) van Mersing, vissersplaats op het vasteland. "Nu is het rustig, maar tijdens het filmen gaan de boten af en aan", zegt KC, uitkijkend over een leeg strand met volleybalveldje. "Mersing was vroeger gewoon een dorpje aan de zee, maar kijk nu: de pier is vernieuwd, er is meer straatverlichting, er zijn wat winkels en restaurantjes bijgekomen, de supermarkt heeft een upgrade gekregen."

Expeditie Robinson alias Survivor alias Operation Robinson heeft Mersing (twintigduizend inwoners) een boost gegeven. De zenders en het overkoepelende Zweedse productiebedrijf Strix hebben naar schatting enkele miljoenen euro's gepompt in de lokader economie, en dan is de huur van de onbewoonde eilandjes - veelal eigendom van 'rijke mannen in Kuala Lumpur' - niet meegerekend. Achttien speedboten worden bijna dagelijks gebruikt, taxichauffeurs krijgen continu ritten naar Johor Bahru, K.L. en Singagepore. Ruim driehonderd cameramannen, technici en presentatoren komen met grote regelmaat over van Pulau Besar, al was het maar om gewoon eens ergens anders te eten.

Nieuw: bistro/café The Port, pal naast de pier waarvandaan alle ferry's en speedboten vertrekken. De tv staat er op Eurosport, de Char Kway Teow Penang Style (platte noodles) is verdrongen naar een klein hoekje 'lokale gerechten'; hier ga je heen voor de 'juicy burger met french fries'. Want de mannen wilden even geen Thais, Chinees, Maleisisch of moslim-Indiaas, de mannen wilden echte frieten.

En omdat het zo klam heet is, 35 graden of meer, veel water, vééél water. Verkrijgbaar bij Victory Trading, een volgestouwde kruidenier/groothandel in de Ismailstraat. Eigenaar Angeline Kerk ('wij Maleisiërs helpen altijd iedereen') verscheepte dit seizoen 72 duizend flessen mineraalwater naar de eilanden. Honderden trays Carlsberg gingen er ook naar de overkant, liters zonnebrand. 'Ik bid dat ze volgend jaar terugkomen', zegt Angeline, zelfbenoemde spil in de lokale middenstand. "Menthos en chocola, dat loopt goed. Misschien omdat ze zo zweten. Ze eten héél veel chocola."

Nóg iemand die wel vaart bij het succes van Robinson: Omar Bentris. Strix Television heeft hem ingehuurd als regelneef ter plekke, en die taak vervult hij zonder ophouden en zonder gêne, met zijn mobiel altijd in de hand. Zonder hem geen Robinson: "Als ik zeg klaar, kunnen ze filmen." Want hij kent iedereen (gemeentebestuur, politie), he makes things easy. "Hebben ze een aap nodig die een boom in klimt - regel ik. Een shot van een slang? Regel ik. Hebben ze het vliegveld van Tioman een dag nodig voor hun helikopters - is mijn werk."

Belangrijk voor de stad, zegt hij, en ook belangrijk voor hemzelf, zo is te zien. Omar had al Omar's Hostel, deed al Omar's Island Hopping, en heeft sinds kort ook Omar's Gift Shop, tegenover restaurant The Port. Hij ziet het aantal Europese toeristen behoorlijk toenemen, vooral uit Scandinavië. In zijn winkel hangen gele en zwarte Robinson T-shirts, Maleisië op de ene mouw, Mersing op de andere. Als ze zeggen 'Ik wil naar Robinson Island', brengt hij ze erheen.

Er zijn er genoeg: voor de kust van Mersing 53, veruit de meeste onbewoond. Zoals inderdaad Sri Buat, tijdelijke thuisbasis van onder anderen een piloot, een kunstenares, een manager van een fitnesscentrum uit Nederland, een leraar, een dakwerker en een eigenaar van een bonbonzaak uit België. Het onherbergzame buureiland Sembilang is in eerdere edities gebruikt, Rawa is het eiland voor de afvallers (die daar een verplichte fysieke controle ondergaan), de Zweden zaten op Tinggi, de grot van Harimau is jaarlijks het decor voor de allerlaatse behendigheids-en uithoudingsproeven. Allemaal Robinson, ook de eilanden die niet in het programma voorkomen.

"Niemand kent Sibu Island", zegt manager Roslan Bahman van het Sibu Island Resort, eigendom van overheidsbedrijf Johor Corporation. "Maar nu roep ik op beurzen Robinson Island!, en het werkt. Ik gebruik het in campagnes en in folders."

Dan heeft hij, net als iedereen, een beetje gelogen. Zijn viersterrenhotel, weekendbestemming voor Singaporezen, beslaat in het geheel Sibu Tengah, een eiland waar weliswaar crews en verliezende deelnemers uit diverse landen hebben overnacht (in luxe kamers met airco), maar waar nooit een enkele opname is gemaakt. Wel op het naastgelegen Sibu Kukus, niet veel meer dan een rots met een strandje erbij. Maar je moet wát.

Niet dat het gebied volledig onbekend is. Tioman, het grootste eiland in de regio, is een populaire bestemming voor duikers en snorkelaars. Het eiland vormde al in 1958 het decor voor de musicalfilm South Pacific (!), met Rossano Brazzi en Mitzi Gaynor, en werd in de jaren zeventig door Time Magazine uitgeroepen tot een van de mooiste tien eilanden ter wereld. De waterval is ooit gebruikt voor Robinson, maar dat is het wel zo'n beetje. Vliegtuigen komen aan vanuit K.L. en Singapore, en er is zelfs één weg voor bussen en golfkarretjes.

"Tioman is te druk geworden", zegt eigenaar KC van D'Coconut op Pulau Besar. "Het is daar niet meer paradijselijk. Hier wel, hier is geen verkeer, geen geluid, hier hoor je enkel de zee."

Hier is de illusie van onbewoond en afgelegen het best te handhaven. Al zijn deelnemers in hun zoektocht naar eten weleens overgezwommen naar een ander eiland en troffen ze daar een villa aan, en al zijn ze weleens per ongeluk midden in een militaire oefening beland, andere archipels kunnen hier niet aan tippen. Vindt Omar. In Thailand komt elke minuut een boot langs. KC: "Veel te veel toeristen daar."

Ook zij hebben gehoord dat Strix elders rondkijkt, al is het maar omdat een paar van de beste cameramannen en technici niet voor het vijfde of zesde jaar naar Maleisië willen. Je weet het nooit, want ze hebben tenslotte al eens een jaartje Borneo en een jaartje Filipijnen geprobeerd. De ober van The Port maakt zich niet al te veel zorgen: "Het schijnt dat ze hun fietsen en gameboys hebben achtergelaten. Dat is toch een teken dat ze terugkomen."

Misschien dat het niet echt nodig meer is. Dat het werk gedaan is. Europa weet nu waar Robinson Island ligt; zelfs de Polen, die dit jaar voor het eerst meedoen, zullen uiteindelijk hun weg hierheen wel vinden. Die komen dan bij gids Tina terecht, van het Sibu Island Resort, daar waar de Poolse afvallers konden acclimatiseren bij het zwembad of uitbuiken bij de avondvullende 'culturele show', opgevoerd door de schoonmakers, obers en de accountant.

Tina zal ze overvaren naar Sibu Kukus, waar wat resten van een vroegere Eilandraad staan. Ze laat ze er snorkelen tussen de locals die er al jaren komen, en vervolgt dan de tour naar Sibu Besar.

Dat eiland is bewoond, maar ligt toch verder van de wereld dan menig Robinson-eiland. Een dorp van tweehonderd zielen, een koffiehuis, een minimoskee, koeien, kokosnoten - van Robinson hebben ze geen weet. Er is een burgermeester, en er is een politieman. Die zijn aan het schaken.

Onbewoond?

'Expeditie Robinson' is opgenomen op de eilandjes in de buurt van havenplaats Mersing, in de Maleisische deelstaat Johor. 'De set' gaan bekijken heeft weinig zin, er is namelijk op een paar decorstukken na bijna niets te zien. Wie gaat, gaat voor de bounty-stranden, de jungle, en het snorkelen. De meeste eilanden zijn onbewoond, maar zijn wel bereikbaar en zijn in tours opgenomen.

> Mersing Op 350 kilometer van Kuala Lumpur, een kleine vier uur met de bus. Voor toeristen vooral een doorgangsplaats, al zijn er veel restaurantjes, een aantal backpackershostels en hotels. Vlakbij ligt het Endau-Rompin National Park, beroemd om zijn jungle.

> Boot Mersing, op het vasteland, is de uitvalsbasis voor de eilanden van de Seribuat Archipel. Hier gaan vanaf de 'jetty' (pier) speedboten en ferry's. Alleen voor Tioman is er een vaste dienstregeling: neem de snelle boot (35 ringgit, 8 euro), een fractie duurdan de grote ferry, maar het is dan maar een uur varen (in plaats van twee uur). Voor de andere eilanden: informeer bij de resorts. Die hebben kantoortjes in het havengebouw. Speedboten (bemand) zijn te huur voor zo'n 500 ringgit per dag (110 euro). > Pulau Besar Ideaal om te relaxen en een boek te lezen. Weinig afleiding. D'Coconut heeft een zwembad met een bar erin verzonken. Kamers vanaf 155 ringgit (35 euro). Aseania is de buurman, kleiner, maar ook met alle faciliteiten.

> Tioman Het bekendste eiland, ook het makkelijkst te bereiken vanaf Mersing, al ligt het formeel gezien in Pahang, een andere deelstaat. Tioman zit vol resorts en backpackershostels. Op dit eiland is alleen bij het plaatsje Tekek verkeer mogelijk, voor de rest gaat elk transport per boot(je). Het duurste complex (vanaf 380 ringgit per kamer), het Berjaya Beach Resort, heeft een 18-holes golfbaan.

> Sibu Tengah Als geheel omle tot luxe resort, met duikcentrum, tennisbaan en loslopende hertjes voor de kinderen. De bewegingsruimte is beperkt. Het hotel heeft een eigen veerdienst vanaf Tanjung Leman, 80 kilometer van Mersing.

> Sibu Besar Eiland met dorp en enkele resorts: Sibu Island Cabanas, Rimbu Resort en O&H Kampung Huts. Geen airco.

> Vlucht Mersing is zowel vanuit Kuala Lumpur als Singapore te bereiken. Malaysia Airlines vliegt rechtstreeks naar K.L., Singapore Airlines rechtstreeks naar Singapore. Tarieven beginnen bij beide rond de 800 euro. Indirecte vluchten van andere maatschappijen kunnen zo'n honderd euro goedkoper.

> Wanneer Maart tot en met september. In de moessontijd, van oktober tot en met februari, is het veel rustiger, maar het kan dan op sommige eilanden dagen achtereen regenen.

Deel dit artikel met anderen: