Het kapitaalverkeer in de wereld wordt steeds meer geliberaliseerd. In de huidige wereld van globalisering is het voor landen van belang om tegen gunstige condities buitenlands kapitaal aan te trekken en dus worden veel belemmeringen in het internationale kapitaalverkeer geslecht. De voordelen zijn duidelijk: betere toegang tot de internationale financiële markten waardoor geld voor investeringen gemakkelijker en goedkoper kan worden aangetrokken.

Een onvermijdelijk nadeel is dan uiteraard dat dit geld in geval van een financiële crisis, door verkeerd economisch beleid, ook snel weer 'op de vlucht' kan slaan. Dit gebeurde bijvoorbeeld ten tijde van de Mexicaanse peso crisis eind 1994. Deze zomer ging het mis in Thailand: onder invloed van de sterke economische groei van de laatste jaar was er overmatig geinvesteerd (met name in kantoorpanden) en dus geleend, waardoor betalingsproblemen ontstonden. De Thaise beurs en de Thaise munt (de baht) daalden.

Onvermijdelijk werd de aandacht gevestigd op de buurlanden van Thailand, waardoor ook daar druk op de beurs en valuta ontstond. Logisch, want ook in Maleisië waren - weliswaar in mindere mate - grotere investeringen gepland dan de economie kon dragen.

In Maleisië gebeurde vervolgens iets opmerkelijks. Premier Mohamad Mahathir beschuldigde de internationale financiële wereld van een complot, geinitieerd door de joodse 'superbelegger' George Soros: "een rijkaard die wil dat landen voor hem buigen".

Soros had Mahathir eerder geirriteerd door actie te voeren tegen de toelating van het totalitaire Burma tot de ASEAN (Aziatische economische samenwerking) landen. Soros heeft trouwens ontkend dat hij of zijn beleggingsfondsen tegen de Maleisische munt gespeculeerd hebben. Mahathir dreigde met maatregelen om de valutahandel aan banden te leggen.

De financiële markten raakten vanzelfsprekend in paniek. Wanneer er beperkingen in de handel worden aangekondigd zullen investeerders proberen hun geld terug te trekken voordat de maatregelen van kracht worden. Dat gebeurde dus ook in Maleisië, waardoor de munt en de beurs daalden.

In plaats van te onderkennen dat dreigende taal slechts een averechts effect kan hebben zette Mahathir vervolgens een keten in gang van dreigen met maatregelen, dalende koersen, meer woedende reacties en verder dalende koersen. Tevens kregen zijn uitspraken een steeds sterkere antisemitische ondertoon.

De bepaald niet-onafhankelijke Maleisische pers steunde hem daarin. Zo schreef de 'Malaysia New Straits Times' in een commentaar over Soros: "Van joodse origine, hij kwam de oorlog door in Hongarije met valse papieren en werkte voor de nazi's. Volgens een rapport moest hij de bezittingen van rijke joden bepalen en in beslag nemen." (N.B. Hier moet vermeld worden dat Soros nog een kind was aan het einde van de oorlog).

Mahathir ging door met dreigende taal. Zo zei hij voor een verschrikte financiële wereld op een vergadering van de Wereldbank eind september dat valutahandelaren en investeerders die willen vertrekken als condities slechter worden onwelkom zijn. In nauwelijks verhuld antisemitisme stelde hij dat "er mensen zijn, in de media en in controle van het grote geld, die Maleisië haar plaats willen wijzen."

De minister van financiën van de Verenigde Staten, Rubin, voelde zich genoodzaakt stelling te nemen tegen de economische misvattingen in zijn toespraak tot deze vergadering. Hij legde nog maar eens uit hoe essentieel valutahandel is, dat anders geen goederenhandel kan plaatsvinden.

Op 1 oktober verklaarde Mahathir wederom dat valutahandel aan banden gelegd moest worden of verboden. Binnen enkele uren verloor de Maleisische munt nog eens 4,5% van haar waarde en de Maleisische beurs 2,3%. Er volgden woedende reacties uit onder meer Thailand en de Filipijnen, waar de beurzen en munten werden meegesleurd.

In de Nederlandse pers is aan deze kwestie weinig aandacht besteed. Wel schreef Het Financieele Dagblad op 3 oktober in het artikel 'Overmoed premier Mahathir benadeelt Maleisië': "Ook zijn extreme uitvallen naar George Soros ('moet worden doodgeschoten'), beheerder van het succesvolle beleggingsfonds Quantum, hoeven niemand te verbazen. Soros is westers, rijk en joods, een combinatie die in Mahathir het slechtste oproept. Dit kwam vorig jaar nog eens tot uiting bij de introductie van Schindler's list, de film van Steven Spielberg over de jodenvervolging in Nazi-Duitsland. De censor verklaarde de film 'Joodse propaganda' omdat deze alleen de goede kanten en deugden van een bepaald ras zou laten zien en een ander ras door de modder haalde." Op 10 oktober wees Mahathir erop dat Soros joods is: "Wij zijn moslims en de joden zijn niet blij met onze vooruitgang. We mogen aannemen dat zij een agenda hebben."

Deze uitspraak oogstte vernietigende kritiek, vooral uit de regio: Thaise krant 'The Nation': "Op de grens van racisme. Na zestien jaar van regeren heeft Mahathir zijn nuttigheid overleefd." 'Sydney Morning Herald': "De Maleisische premier is een gevaarlijke, onverantwoordelijke racist en een grote bedreiging voor de stabiliteit van de regio." De Amerikaanse onderminister van buitenlandse zaken Stanley Roth: "Het is complete nonsens die niemand serieus neemt. Deze krankzinnige beschuldigingen hebben grote schade toegebracht aan Maleisië."

In totaal verloren de afgelopen maanden de Maleisische munt en beurs circa 25% van hun waarde.