Het gebeurt niet vaak dat Amnesty International wereldwijd de aandacht vraagt voor het lot van een Nederlander. Deze week neemt de mensenrechtenorganisatie het op voor Johannes van Damme, wiens doodstraf eergisteren in Singapore door het hof werd bevestigd.

Het verhaal van Van Damme is genoegzaam bekend. De 57-jarige ingenieur werd in september 1991 gearresteerd op het vliegveld van Singapore. In zijn koffer zat een dubbele bodem, waaronder 4,32 kilo heroine werd gevonden. In april van dit jaar werd hij ter dood veroordeeld. Het hoger beroep tegen de uitspraak werd eergisteren verworpen.

Amnesty heeft niets aan te merken op het verloop van het proces. De bliksemschrijf-actie, waartoe gisteren werd besloten, is puur gericht tegen de doodstraf. Amnesty wijst de doodstraf onder alle omstandigheden af. De mensenrechtenorganisatie vraagt president Ong Teng Cheong van Singapore het doodvonnis om te zetten in een (waarschijnlijk levenslange) gevangenisstraf. De president is de enige persoon die nog staat tussen Van Damme en de strop.

In 1975 kwam in Singapore de doodstraf te staan op misdrijven in verband met verdovende middelen. Sindsdien zijn 42 mensen geexecuteerd. Daarvan kwamen er 22 uit het buitenland. Van Damme is de eerste westerling die de doodstraf wacht. Het merendeel van de buitenlanders die in Singapore werden opgehangen, waren Maleisiërs.

Vier Maleisiërs wachten op dit moment met Van Damme op de uitkomst van een gratieverzoek aan president Ong. Zij werden gearresteerd in hetzelfde jaar als de Nederlander. Drie van hen, Yeo Choon Chau, Lai Kim Loy en Tee Seh Ping hadden een drugshandelaar tweehonderd gram heroine aangeboden. Later bleek de drugshandelaar een undercover agent van het Centrale Bureau voor Narcotica in Singapore te zijn. De drie waren op heterdaad betrapt. De vierde Maleisiër, Yeo Poh Choon, had eigenlijk maar weinig met de zaak te maken. Hij was de broer van veroordeelde Yeo Choon Chau en was alleen maar op de hoogte van de handelswaar die zijn broer en de twee anderen meenamen naar Singapore.

De rechter sprak Yeo Choon Chau dan ook in eerste instantie vrij. Maar tijdens het hoger beroep van de drie anderen, in september, ging het mis. De openbare aanklager voerde aan dat er nergens in de wet staat dat een samenzweerder precies moet weten wat er verhandeld wordt door zijn "broeders in het kwaad". Het Hof vernietigde daarop de vrijspraak van Yeo Choon Chau en veroordeelde hem, met de drie anderen, alsnog tot de galg.

In het Amnesty jaarboek komt Singapore er, op het bestaan van de doodstraf na, redelijk van af. In het land kunnen maar drie mensen worden aangewezen die op grond van hun politieke overtuiging door de autoriteiten worden dwarsgezeten. Ze worden beperkt in hun bewegingsvrijheid en moeten hun politieke opvattingen voor zich houden. Dat is, in vergelijking met buurlanden, een milde beschuldiging. Verder heeft de mensenrechtenorganisatie kritiek op de lijfstraffen, zoals geseling en stokslagen, die voor zeker dertig delicten mogen worden opgelegd.